Fanni o‘qitishdan maqsad fitots noz yoki o‘simliklar jamoasi, fitots noz

3-rasm. Fauna va flora.
Formatsiya
(lotincha formasio hosil bo‘lish, shakllanish) o‘sim-liklar
olamida taksonamik kat goriya bo‘lib, u dominant turlari bilan bir-biriga o‘xshatsh
bo‘lgan assotsatsiyalar yig‘indisidan iborat. Formatsiya bir yoki bir n cha
assotsatsiyani o‘z ichiga oladi. T kshirilayotganda, avvalo, qaysi tip ekanligi
aniqlanadi. So‘ngra uni formatsiyaga bo‘lish mumkin. Formatsiya bir-biriga
o‘xshatsh dominant (ustunlik qiluvchi tur) o‘simliklar yig‘indisidan iborat.
Masalan, har xil o‘tli-rangzor, shuvoqli-g‘allazor, shuvoqli-bug‘doyiqzor, rangli-
yantoqzor kabi formatsi-yalar.
O‘simlik assotsatsiyasi
(lotincha assosiasio so‘zidan olingan bo‘lib,
birlashish, jamoa d gan manoni bildiradi) d b muayyan sharoitda bir qancha
turlarga oid o‘simliklarning qavm bo‘lib
o‘sishiga aytiladi.
Assotsatsiya
o‘simliklar sist ma-sidagi eng
kichik taksonomik birlik bo‘lib, o‘simliklar
qavmi, birgalashib o‘suvchi o‘simliklarning
tabiiy gu-ruhlarini tuzilishiga qarab tartibga so-
linadi va ularni o‘rganishda ko‘p qo‘llaniladigan
muhim birlikdir. Bu birlik o‘ziga xos turlar,
tuzilish ham-da muhit bilan ta’riflanadi.

---

15
4-rasm. Assotsatsiya. Shivit o‘simligi
.
2-jadval
obotanik birliklar sx masi
Assotsatsiya
Savag‘ichli qizilmiya
Assosatsiya guruhi
Qamishli savag‘ichlar, yantoq, shirin-miya
Formatsiya
Jiyda, t rak, tol, yulg‘un, chingillar-dan
tashkil topgan
Formatsiya guruhi
rak, tol, jiyda, shumtol, chingul,
yulg‘unlardan iborat o‘simliklar o‘r-moni
Formatsiya sinfi
To‘qaydagi k ng bargli o‘rmon
O‘simlik tipi
To‘qay o‘simligi
Insert
lokal darajadagi pedagogik texnologiya bo‘lib, o‘quvchi-lar
tomonidan o‘quv materialidagi asosiy g‘oya va faktik materiallarni anglashga
zamin yaratish maqsadida qo‘llaniladi.
O‘quvchilarni insert yordamida ishlash ko‘nikmalarini rivojlanti-rish uchun
ularga o‘rganiladigan o‘quv materiallari va maxsus jadval tarqatiladi. O‘quvchilar
har bir jumlani o‘rganib chiqib, maxsus jadvalga muayyan simvollar yordamida
belgilash tavsiya etiladi.
Agar jumlada berilgan ma’lumot shu kungacha o‘zlashtirgan bilimlariga
mos kelsa, “Bilaman” V, agar ma’lumotlar tushunarli va yangi bo‘lsa, u holda
“Ma’qullayman” +, agar ma’lumotlar o‘quvchilar o‘zlashtirgan bilimlariga mos
kelmasa, u holda “o‘rganish lozim” , o‘quvchilar o‘quv materiallarini
o‘zlashtirishda qiyinchilik his etsa, u holda “Tushunmadim” ? belgisini qo‘yadi.