Fanlari kafedrasi mashina detallari fanidan ma’ruzalar matni angren-2008

rasm.

Rasm.

Rasm.

Bunda, valga faqat eguvchi moment emas, balki, burovchi moment ham ta’sir qiladi.

Val va o’qlarning tayanchlarga mo’ljallangan qismi tsal’fa deyiladi. Val yoki o’qning uchida joylashgan tsal’fa ship deb, o’rtasida joylashgan tsal’fa esa bo’yin deb ataladi. Agar val yoki o’qning tsal’fasi ularning uzunligiga tik tekislikda joylashgan bo’lsa, bunday tsal’fa tovon deb ataladi.

Rasm-1 Rasm-2 Rasm-3

Vallar tuzilishi jixatidan turlicha, ya’ni to’g’ri, tirsakli (ichki yonuv dvigatellarida) hamda egiluvchan (Tish davolashda ishlatiladigan mashinalarda) bo’lib, uglerodli yoki legrlangan po’lat materiallardan tayyorlanadi. Tuzilishiga ko’ra vallar va o’qlar pog’onali va pog’onasiz bo’ladi. Ko’ndalang kesimiga ko’ra vallar va o’qlar yaxlit yuzali va tishli bo’lishi mumkin. Teshik vallar va o’qlar birinchi navbatda massasini engillashtirish va boshka detallarni uning ichida harakatlana olishini ta’minlash uchun ishlatiladi.

Val va o’qlarning materiallari.

Vallarni uglerodli va legrlangan po’latlardan tayyorlashadilar. Quyma po’lat va modifikatsiyalangan cho’yan quymasm tirsakli vallar uchun ishlatiladi. Muxim va katta nagruzka ta’sir qiladigan val shpindel’ dvigatellarning tirsakli vallari va boshqa shunga o’xshash detallarga termik ishlov beriladi. Muxim bo’lmagan va kam nagruzka ta’sir qiladigan vallarni uglerodli dumaloq prokat po’latning St3, St5 (GOST 380-60) markali uglerodli doiraviy kesimli prokat po’latdan tayyorlanadi.

Umumiy mashinasozlikda, to’qimachilik mashinalarida., turli reduktorlarda, elektrodvigatel’ vallarida. Nasoslarda va boshqalarda po’lat 30, 40, 45 (GOST 1050-60) markali uglerodli sifatli po’latlar ishlatiladi.
Og’ir nagruzkalangan vallar, ayniqsa konstruktiv jixatidan vallarning og’irligini va gabaritini kattalashtirish mumkin bo’lmay qolgan xollarda, turli markadagi legrlangan, masalan, xromli 30x, 40x; xromnikelli 40XH, 12X2H4A va boshqa po’latlar ishlatiladi. Bunday po’latlardan yasalgan vallarga ayniqsa ularning intensiv ediriladigan uchastkalariga: bo’yinlari, shlitsalari, agarda shesternya val bilan birgalikda yasalgan bo’lsa, tishlarga termik va termoximyaviy ishlov beriladi.
Vallar mustaxkam bo’lishligidan tashqari etarli darajada bikr ham bo’lishi kerak. (egilish deformatsiyasi).