Fanlari kafedrasi mashina detallari fanidan ma’ruzalar matni angren-2008

Uchma-uch birikma

Bir tekislikda joylashgan detallarni ulash uchun, ko’pincha uchma-uch chokdan foydalaniladi.

Rasm

Payvand choklarning mustahkamligini hisoblashda quyidagi formuladan foydalaniladi:

G  ^P
lS
 [ ¹ ]

bu erda
l – chokni hisoblash uchun qabul qilingan uzunligi; S – listning payvand qilinadigan joyidagi qalinligi; P – cho’zuvchi kuch;

[σ¹] – chok materiali uchun ruxsat etilgan kuchlanish.

Ustma – ust birikma

Ikki listning biri ikkinchisi ustiga qo’yilib payvandlansa, ustma-ust birikma hosil bo’ladi.

1. 
   normal;
   
2. 
   botiq
   
3. 
   qabariq
   

rasm

Yuqorida sanab o’tilgan choklardan botiq chok mustahkamroq chok hisoblanadi.

Kontaktlab payvandlash

Listlar uchma-uch kontaktlab payvandlansa, chokning mustahkamligi, listning mustaxkamligiga teng bo’ladi. Shuning uchun uni hisoblashga zaruriyati yo’q.

Kontaktlab ustma-ust payvandlash 2 xil usulda amalga oshiriladi:

1. 
   Nuqtaviy
   
2. 
   Lentaviy.
   

Nuqtaviy payvandlash usulida birikmaning mustahkamligi, nuqtalarning qirqilishi nazarda tutilgan xolda hisoblanadi.

  ^P
 d ^2
Z
4
 [ ¹ ]
 i

bu erda
P – cho’zuvchi kuch
Z – payvand nuqtalar soni.
i – har bir nuqtada qirqilishi mumkin bo’lgan tekisliklar soni. d – payvand chok diametri.

Lentaviy payvandlashda chokdagi kuchlanish quyidagicha aniqlanadi:

  ^P  [ ¹ ]
вl
bu erda
v– payvand chokning eni l – chokning uzunligi
p – cho’zuvchi kuch.
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, ajralmas birikmalarning mashinasozlik, kemasozlik va qurilishda ishlatilishining o’z o’rni bor. Ajraluvchi va ajralmas birikmalarni yutuq va kamchiliklarini taxlil qilish uchun biz kelgusi darslarimizda ajraluvchi birikmalarning tuzilishi va turlarini atroflicha ko’rib o’tamiz.
Mustaqil ish: Plastmassadan tayyorlangan detallarni payvandlashning o’ziga xos xususiyatlarini bayon eting.