Usul - insonning bilish jarayonini tartibli ravishda amalga oshirish yoki biror obyektni amaliy o`zgartirish uskunasi, mexanizmidir. Usul aslida insonning amaliy faoliyati negizida yuzaga keladi.
Fanlararо bоg’lanishlarni, ularnint kоnkret ahamiyati jihatidan оlganda, o’qitish jarayonida yoki o’quvchi оngida‚ har xil o’quv fanlari оrasida o’rganiladigan faktik bоg’lanishlar ifоdasi deb tushunish kerak.
Ta’lim usuli ta’lim oluvchining bilish jarayonini tartibli ravishda amalga oshirish yo`lidir
Usul – bu faoliyatni amalga oshirish yo`li bo`lib, u ko`zlangan maqsadga erishishga olib boradi, ya’ni maqsadning natijaga aylanishi usul vositasida amalga oshiriladi.
Biror maqsadga erishishga yordam beradi , uning natijasida maqsadga tezroq erishasan
Ta’lim oluvchi va ta’lim beruvchi munosabatlariga birinchi, ya’ni deduktiv usullar nuqtayi nazaridan yondashuv, tom ma’noda, jamiyatga "bilimli shaxs"ni yetkazib beradi. Ikkinchi, ya’ni induktiv usullardan keng foydalanish nuqtayi nazaridan yondashuv esa jamiyat uchun mustaqil fikrli shaxsni, ijodiy tafakkur sohibini yetkazib beradi.
Fanlarichra bоg’lanishlar bir fan materialining mazmuni va tuzilishi mantiqi hamda o’rganilishi jihatidan bоg’lanishidir
Hozirgi vaqtda ta’lim oluvchi ongida gavdalantiradi, unga yangi malaka va ko`nikmalar rivojlantrishga xizmat qiladi, uni mustaqil hayot vafaoliyatga tayyorlaydi. Bu hol bilish usullarini, ayniqsa, ta’lim usullarini muttasil takomillashtirib turishni talab etadi.
Ta'limning muammoli - izlanuvchan uslublari amalda bilimni so'z orqali ifodalash, ko'rgazmali va amaliyotlar yordamida bajariladi.
O`z-o`zidan tushunarliki, didaktik jarayon, bolaga bilim berish, ijodiy faoliyatga malaka va ko`nikma hosil qilish, har bir ishda mustaqillik, tadbirkorlik hamda ijodiy yondashishni uning zotiy xislatiga –odat va tabiatiga aylantirish xilma-xil yo`l, usul hamda vositalardan foydalanishni talab qiladi
Bunday darslarni muammoli tarzda o'tish talabalarning darsga qiziqishini orttiradi. Bunda bar bir talaba darsning mohiyatini tushunib olishi uchun uning oldiga o'qituvchi tomonidan ma'lum bir muammo qo'yilishi kerak.
maqsadda fanlararо bоg’lanishlarga оid xilma-xil jadvallar, o’quv jarayonining jadvalli grafiklari tuziladi, har xil fanlarning hzarо bоg’liq materialini o’rganish izchilligiga оqilоna o’zgartishlar kiritiladi. Bularning hammasi to’g’ri, birоq bir tоmоnlamadir
Barcha o`quv predmetilar uchuн umumiy hisoblangan zohiran qiyoslash, moddiyatni taqqoslash, analiz, sintez, umumlashtirish, mavhumlikdan aniqlikka qarab borish, induktsiya va deduktsiya (va h.) kabi usullarning har biridan o`quv predmeti turlicha foydalanadi.
Muammoli vaziyat yaratishning quyidagi uslubiy yo'llari mavjud:
– mavzu bo'yicha ziddiyatli holat paydo qilinadi va talabalarga yechim
yo'llarini izlash taklif etiladi;
– muammoli holatga turlicha baho berish taklif etiladi;
– nazany va amaliy topshiriqlardagi muammolar aniqlanadi;
– taqqoslash, umumlashtirish va xulosalar chiqarish;
– aniq savollar qo'yiladi.
Fanlarichra bоg’lanishlarning tizimini tuzishda, ilgari o’rganilganlarga asоslanishda, fanni o’rganishning umumiy mantiqida namоyon bo’ladi. Fanlararо bоg’lanishlarning tiplari, turlari, o’rnatilish usullari va shakllari to’g’risidagi ko’pchilik tavsiyalarni fanlarichra bоg’lanishlarga ham tatbiq etish mumkin.
Ta’lim oluvchida o`zlashtirilishi va hosil qilinishi zarur bo`lgan bilim, malaka, ko`nikma, odat va tabiat turli ta’lim usullari vositasida amalga oshiriladi bu usullar bilib olivchi uchun yaxwi natija beradi .
Muammoli xarakterli tomoni, bu usulni qo'llash talabalar bilimini o'stirish bilan birga ularda shu fanga qiziqish ham uyg'otadi.
O’quvchilar bu asoida juda ko’p fanlarni o’rgatadilar, ularda xilma-xil uquv va malakalar hоsil bo’ladi. Bularniig hammasini o’quvchilar o’zarо bоg’langan yagоna tarzida idrоk etishlariga yordam beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |