Fanidan o‘quv uslubiy majmua

3. Gazlarni yoqish uchun yondirgichlarni tasniflash.
Gaz yondirgichlari quyidagi belgilariga kо‘ra tasniflanishi mumkin:
- hosil bо‘layotgan mash’alaning uzunligi bо‘yicha – uzun alangali va qisqa alangali;
- alanganing yorqinligi bо‘yicha – yorqin yoki kuchsiz yorqinlikdagi mash’alali;
- yoqilayotgan gazning yonish issiqligi bо‘yicha – yuqori kaloriyali va past kaloriyali gaz yondirgichlari;
- yondirgich oldidagi bosim bо‘yicha – past va yuqori naporli;
- uzatish quvur yо‘llarining soni bо‘yicha – bir yо‘lli, ikki yо‘lli va h.k.
Yonish uchun zarur bо‘lgan havo bilan yoqiladigan gazning aralashish uslubi ham asosiy belgilardan biri sanaladi. Shu sababli yondirgichlarning belgilari bо‘yicha quyidagi uchta turga bо‘lish mumkin.
a) Gazni havo bilan dastlabki aralashtirishsiz yondirgichlar. Gaz va havoning yonishi uchun zarur bо‘lgan miqdorlariga mos keluvchi yondirgich kanallari orqali alohida uzatiladi. Yonuvchi aralashma yondirgichdan chiqib turbulent aralashma hosil qilib mash’alaga kiradi.
Bunday turdagi yondirgichlarga misol sifatida past kaloriyali gazlar uchun quvurli yondirgichlarni keltirish mumkin (23.4 – rasm). Yoqilg‘i gaz kollektoriga birlashtirilgan quvur orqali, havo esa quvurlar orasidagi qarama-qarshi kollektor orqali qiritiladi. Quvurdan chiqishdagi oqim yо‘llarida aralashish amalga oshadi.
Bu yondirgichlar pech texnikasidagi katta miqdordagi past kaloriyali gazlarni yoqish uchun qо‘llaniladi. Ular kerakli paytda pechning ishchi uzunligi bо‘ylab teng issiqlik uzatishga ega yorqin mash’ala hosil qiladi.
b) Oldindan aralashtiruvchi yondirgichlar. Kinetik yonish prinsipi bо‘yicha ishlaydigan yondirgichlar, gazni kameraning (10 – 40)·10³ kVt/m³ hajm va (50 – 80)·10³ kVt/m² kesimida yuqori issiqlik kuchlanishi bilan yoqish talab etilgan hollardagina qо‘llaniladi. Bunda kimyoviy chala yonish minimal darajada va alanga kuchsiz yorqinlik bilan yonadi. Yoqilg‘ini oldindan aralashtirish aralashtirgichlarda amalga oshiriladi va tayyorlangan aralashma yondirgichga uzatiladi. Bu guruhga tunnelli va turli konstruksiyadagi aralashtirgichlarda yoqilg‘i va havoni oldindan aralashtirib bir turli yonuvchi aralashma hosil qiluvchi boshqa yondirgichlar kiradi.
Sanoatda injeksion turdagi tunnelli yondirgichlar ham keng qо‘llaniladi (23.5 – rasm). Ular gaz yoqilg‘isi va havoning doimiy sarf nisbatlarini avtomatik rostlanishini ta’minlaydi va sochilgan gazlarni yondirilishiga yordam beradi. Bu yondirgichlar termik jihatdan barqaror va kichik qarshiliklarda о‘tkazish xususiyatini namoyon qiladi.
Yoqilayotgan gazning yuqori bosimlarida atmosfera havosini ejeksiyalovchi bir yо‘lli yondirgichlar (23.5,a – rasm), past bosimli gazlarni yoqish uchun esa majburiy havo uzatishli ikki yо‘lli yondirgichlar (23.5,b – rasm) qо‘llaniladi.
Bir yо‘lli, silindrik aralashtirish kamerasi diffuzor – konfuzorli metall uchastkasiga ega injeksion yondirgichlar ham keng qо‘llaniladi.



23.4 – rasm. Past kaloriyali gazlar uchun quvurli yondirgich