Fanidan O‘quv metodik majmua

6.2.-rasm. Havo zichligi har xilligi hisobiga amalgaoshadigan havo almashish sxemasi. 
Agar shamollatish qurilmalarida havo oqimi yo‘nalishining miqdorini rostlovchi moslamalar o‘rnatilgan 
bo‘lsa, bunday shamollatish tizimi tashkillashtirilgan deb ataladi.(6.3-rasm) 
)
(
24
,
0
1
o
х
орт
t
t
Q
G



---

51 
 
6.3.- rasm. Shamol yon tomondan bo‘lganda bino aeratsiyasi. 
Havoning tortish kuchini oshirish maqsadida deflektorlardan foydalaniladi. U shamollatish kanallarining 
yuqori qismiga o‘rnatiladi. Havo oqimi deflektor orqali o‘tishi natijasida havo kanallarida siyraklanish hosil 
bo‘ladi va buning ta’sirida kanalda havoning tezligi oshadi. 
Deflektorning diametri quyidagicha aniqlanadi: 
D=0,0188
, 
bu yerda; Wd-deflektorning ish unumdorligi, m3/s; 
-havoning deflektordagi tezligi, m/s. Hisob 
ishlarida 
=(0,2-0,4) x qabul qilinishi mumkin. Bu yerda 
x -havoning tezligi, m/s. 
Tabiiy havo almashinish qurilmalarining ishlashi samaradorligi ulardan qanchalik to‘g‘ri foydalanish 
darajasiga bog‘liq. Shuning uchun tabiiy havo almashinish qurilmalarining elementlari o‘rnatilib bo‘lingach, 
ular sinovdan o‘tkazilishi lozim. Buning uchun havo almashinishi ko‘zda tutilgan kanallar va tuynuklar ochib 
qo‘yiladi hamda ularning yuzasi aniqlanadi. Havo o‘tish yo‘lining o‘rtasiga anemometr o‘rnatilib, havoning 
tezligi o‘lchanadi.
Shamollatish qurilmasining ish unumdorligi olingan natijalar asosida quyidagicha 
topiladi: 
WT=3600 an.xSXT,
bu yerda 
an.x-anemometr ko‘rsatishi bo‘yicha havoning tezligi, m/s; SXT–havo o‘tish tuynuklarining 
umumiy yuzasi, m2. 
Sinashning umumiy davomiyligi sexdagi turg‘un texnologik jarayonida 1,5-2,0 soatni tashkil etishi 
kerak. Havoning namligi tuynukda o‘rnatilgan psixrometrlar yordamida aniqlanadi. Xonaga har xil tuynukdan 
kirayotgan havoning namligi bir xil bo‘lganligi sababli u bitta psixrometr bilan o‘lchanadi, xonadan 
chiqayotgan havoning namligi esa bir nechta psixrometr bilan o‘lchanadi. Xonaga kirayotgan va chiqayotgan 
havoning massasi Gx (kg/soat) tekshirishlar natijasi asosida quyidagiga aniqlanadi: 
Gx=W1
,
bu yerda rx-xonaga kiritilayotgan yoki chiqarilayotgan havoning zichligi.