Fanidan O‘quv metodik majmua

5-MODUL. 
14-Mа’ruzа. Birlamchi tibbiy yordam ko‘rsatish asoslari.
Rеjа: 
1. Yurak-o‘pka reanimatsiyasi (qayta jonlantirish)ni o‘tkazish qoidasi.
2. Tomirlardan qon ketishi, turlari, vaqtincha to‘xtatish usullari. 
3. Bog‘lam qo‘yish turlari. 
 
1. Yurak-o‘pka reanimatsiyasi (qayta jonlantirish) ni o‘tkazish qoidasi. 
Terminal holatlar
. 
Terminal holat – bu hayot bilan o‘lim orasidagi chegaradir. U bir necha darajadan 
iborat: 
1. Predagoniya
2. Agoniya. 
3. O‘lim. 
O‘limning ham bir necha turi mavjud: 
Klinik o‘lim 
Sotsial o‘lim 
Biologik o‘lim 
Klinik o‘limning
asosiy belgilari: 
Yurak urishdan to‘xtagan 
Nafas olish belgilari yo‘q 
Behushlik 
Klinik o‘lim o‘rtacha 4-6 minut davom etadi. Bu vaqt 1-2 minutgacha qisqarishi yoki 10-15 minutgacha 
uzayishi mumkin. 
Klinik o‘limning qo‘shimcha belgilari: 
qorachiqning kengayishi 
Teri qoplamalarining oqarishi 
Reflekslarning yo‘qolishi 
Sotsial o‘lim
da bosh miya hujayralari o‘lishi, yurak-o‘pka faoliyati tiklanishi mumkin. 
Biologik o‘lim
– orqaga qaytarib bo‘lmaydigan jarayondir. 
Belgilari: 
Yorug‘likka javob reaksiyasi yo‘q 
Qorachiq torayadi 
Nafas va puls yo‘q 
Murda dog‘lari paydo bo‘ladi 
Jarohatlangan va og‘ir shikastlangan bemorlarni birlamchi ko‘rikdan o‘tkazish uchun quyidagilar 
amalga oshiriladi: 
Д
– jabrlanuvchi va yordamchini zararsizlantirish. 
Bunda voqea sodir bo‘lgan joyning xususiyatlaridan kelib chiqqan holda harakat qilinadi. Agar qishning 
issiq kuni bo‘lsa, jabrlanuvchining nafas yo‘llarini bo‘shatish maqsadida yoqasi bo‘shatiladi, ustki qalin 
kiyimlari yechib tashalnadi.
Р 
– es–hushini tekshirish (peshonaga bir qo‘limizni qo‘yib, 2- nchi qo‘limiz bilan yelkasiga urib 
ko‘ramiz va biror narsa so‘raymiz). 
A
– Nafasni tekshirish (ko‘raman, eshitaman, sezaman). 
Bunda ko‘zimiz bilan jabralnuvchining ko‘krak qafasi harakatlanayotganini ko‘ramiz. 
Bemorning burniga quloq tutib, nafas shovqinini eshitamiz. 
Qo‘limizni bemorning ko‘krak qafasi ustiga qo‘yib, bemorning nafas olayotgan yoki olmayotgani ni 
sezamiz. Sog‘lom odam 1 daqiqada 16-20 ta nafas oladi. 

---

107 
B 
– Nafas yo‘llari ochiqligida (qo‘lni bo‘yin orqasidan o‘tkazib, o‘ng qo‘l bilan pastki jag‘ yuqoriga va 
orqaga tortiladi). Og‘izni yot narsalardan tozalab, yoshidan qat’iy nazar 2 marta sinov nafas beriladi. 
C
– Bemorning tomir urishi (puls) ni tekshirish. Buning uchun jabrlanuvchining bilak va uyqu 
arteriyalaridagi tomir urishi tekshiriladi. Sog‘lom odamning tomiri 1 daqiqada 70-80 tagacha uradi.