Fanidan O‘quv metodik majmua

QARSHI 
GLOSSARIY 
(
Tayanch so’zlar, iboralar va asosiy tushunchalar
)
Abiotik omillar
– iqlim, edofogen (mexanik tarkib, zichlik, tuproqning nam va havo o’tkazuvchanligi), 
orografik (relef, dengiz sathidan balandlik), ximik (havoning gaz tarkibi, tuproq tarkibi).
Adaptatsiya
- ko'zning yorug'likda va qorong'ida ko'rishga moslashish qobiliyati, yoki organizmlarni 
o‘rologik omillar ta’siriga moslashuv xususiyati. 
Affekt (emotsional) holat
– qattiq hayajon, jazavaga tushish holati. 
Akkomodatsiya
- ko'zning bar xil uzoqlikdagi narsalarni ravshan ko'rish 
Atmosfera
- yerni o’rab turgan havo qobig’i. Yunoncha “atmos-bug’”, “sfera-shar” manosini bildiradi. 
Atmosfera yer bilan birga aylanadi. Atmosfera bo’lmasa yer yuzi kunduzi +120 
0
C
gacha qizib, kechasi -180 
…-120
0
C
gacha sovub ketar edi. 
Аvаriya
- halоkаt mаhsulоt tаyyorlаshgа ishlаtilаdigаn mаshinаlаr , jihоzlаr, tеxnоlоgik tizimdаgi 
uskunаlаr mаjmuаsidаgi nоsоzlik, elеktir bilаn tа'minlаshdаgi nоsоzlik, binоlаr, qurilmаdаgi nоsоzliklаr 
tufаyli vujudgа kеlаdigаn vоkеааytilаdi. 
Antropogen halokatlar
(
ta’sirlar
)– insoniyatning xo’jalik faoliyati tufayli yuzaga keluvchi antropogen 
fakorlar ta’sirida biosferaning sifat jihatidan o’zgarishi va natijada insonlar hayotiga, o’simlik va hayvonot 
dunyosiga hamda atrof-muhitga tahdid va katta xavf tug’diruvchi hodisalar. 
Argatik tizim
 -t
izimni elementlaridan bittasini inson tashkil qilingan tizim.
Aspekt
– aspect, jihat, tomon, qirra.
Atmosfera elektr zaryadlari
– kuchli yashin va momoqaldiroq vaqtida hosil bo’ladi. Bunda ularning 
kuchlanishi 2 
V
dan 8 mln 
V
gacha, tok kuchi miqdori 200000 A gacha yetishi mumkin. 
Biosfera
– “bios” – hayot, “sfera” – shar ma’nosini bildirib, er yuzidagi barcha organizmlar tarqalgan va 

---

177 
ular ta’siridagi hayot qobig’i tushiniladi.