Fanidan O’quv – uslubiy majmua

Ekskursantlarning harakatlanishi tartibi (avtobusdan ob’ekt tomonga,

ob’ektdan
avtobus
tomonga,

ob’ektlar

oralig‘ida).
Ekskursantlar
guruhi

harakatlanayotganda gidning o‘rni ularning o‘rtasida bo‘lib, bir nechtasi oldinda,
bir nechtasi yonidan, qolganlari orqadan yurishadi. Muhimi, ekskursantlarning
tarqalib ketmasligi va guruh boshiyu oxiridagi masofa 5-7 metrdan oshmasligi

kerak. Gid ekskursantlarning jipslashuvini ta’minlashi zarur. Agarda ular tarqalib

ketsa gidning hikoyasini eshitmay qolishi, mavzuning mohiyatini anglay olmasligi
mumkin. Tajribali gidlar marshrutda ekskursantlar harakatini boshqarishni ham
eplaydi.
Ekskursantlarning bir maromda harakatlanishi ularning tarkibiga (bolalar,

yoshlar, o‘rta yoshlilar, qari kishilar), joyning relefiga (tog‘ zonasi, yo‘llar holati,

zavodlarda va sh.k.) bog‘liqdir. Piyoda ekskursiyada ob’ektlarning bir-biriga yaqin

joylashganligi sababli ekskursantlarning harakati ham sekin, bir maromda bo‘ladi.

Avtobusli ekskursiyada ekskursantlar harakatini bir maromda ushlash qiyinroq

kechadi.
Shuning

uchun,
gid
avtobusdan
tushishi
bilan
birdaniga

harakatlanmasdan, barchaning tushishini kutadi (ayniqsa, ko‘riladigan ob’ekt

uzoqroqda joylashgan bo‘lsa).

Gid marshrut jarayonida ekskursantlarning mustaqil harakatlarini ham

boshqaradi. Masalan, ekskursantlar ob’ektdagi yozuvlarni mustaqil o‘qiydilar,

me’moriy jozibadorligini tahlil qiladilar, cho‘qqiga uning balandligini ko‘rish

uchun chiqadilar, minoralarga uning «g‘aroyib zinalari» bo‘ylab ko‘tariladilar.

135

Bunday harakatlar ularning taassurotlarini boyitadi, qo‘shimcha ma’lumotlar

olishiga hamda ob’ektning betakror xususiyatlarini his qilish imkoniyatini beradi.