Фанидан маърузалар тўплами

Белдаги ўткир оғриқлар
Буйрак, буйрак қон томирлари ҳамда улар атрофидаги клетчатка ва юқори сийдик йўлларининг касалликлари туфайли белдаги ўткир оғриқлар тўсатдан, кундузи ёки кечаси пайдо бўлади. Баъзан оғриқ синдроми аччиқ овқат еганда ва шунга ўхшаш холатларда юзага келади.
Ўткир оғриқлар қуйидаги сабабларга кўра пайдо бўлади:

• 
  тошлар, туз конгломератлари ва бошқалар билан юқори сийдик йўллари шиллиқ қаватидаги асаб толаларининг шикатланишидан,
  
• 
  юқори сийдик йўлларини ёпилиб қолиши сабабли сийдик найи, жомча, косачалар кенгайиб кетиши натижасида нерв тутамлари қисилиб қолади ва оғриққа сабаб бўлади
  
• 
  буйрак ички босимининг тўсатдан ошиши ва косача-жом системасининг кенгайиб кетиши оқибатида, фиброз капсуланинг ўткир таранглашиб, унинг нерв толаларининг таранглашиб тортилади. Айнан фиброз капсуласининг таранглашуви қаттиқ оғриқ пайдо бўлишига олиб келади ва у «буйрак санчиғи ёки коликаси» деб аталади. Бу ибора лотинча «colon» сўзидан олиниб, рус тилида «кишка», яъни «ичак» деб таржима қилинади. Бироқ «колика» термини остида «оғриқ» тушунилади ва бу сўзга ўткир оғриқ синдроми жойлашган орган номи қўшилиб, буйрак ёки сийдик найи коликалари, жигар коликаси, сперматик колика деб номланади.
  

Буйрак санчиғини келиб чиқиш сабаблари қуйидагилардан иборат:

• 
  тошлар ва бошқа обструктив факторлар билан юқори сийдик йўли тўсилиб қолганда, сийдик жоми кенгаяди ва буйрак ҳамда юқори сийдик йўлларининг нервлари қисилади, унинг оқибатида оғриқлар пайдо бўлади.
  
• 
  Оғриқ синдроми пайдо бўлиши буйрак қон томирлари ва сийдик найининг сиқилиб қолишига, спазмга олиб келади ва буйракда қон айланиш холатини бузади, яъни артериал қоннинг оқиб келишини ҳамда веноз қоннинг оқиб кетишини қийинлашади, натижада камқонлик (ишемия) пайдо бўлади ва қаттиқ оғриқ келиб чиқишига сабаб бўлади.
  
• 
  Бир томондан буйракдан сийдик ажралишининг бузилиши ва веноз қон оқиб кетиши қийинлашуви туфайли гидронефротик трансформация вужудга келади ва у кўп сонли сезги нервлари билн таъминланган буйрак фиброз капсуласининг таранглашишига имкон яратади, айнан шу холат буйрак санчиғини пайдо бўлишига олиб келади.