Фанидан маърузалар матни

Даромад, истеъмол ва жамғариш кўрсаткичлари 
Йиллар Тасарруфдагидаромад
(Yd) 
Истеъмол (C) 
Жамғариш (S) 
1 
2 
370 
390 
375 
390 
-5 
0 

---

3 
4 
5 
6 
7 
410 
430 
450 
470 
490 
405 
420 
435 
450 
465 
5 
20 
15 
20 
25 
ҳисобига ёки ўтган йилларда тўпланган жамғармалар ҳисобига истеъмол харажатлари 
қиладилар. 
С 
Yd =C
420
С 
390
375
а
Yd 
370 390 430 
6-чизма. Истеъмол графиги 

---

Уй хўжаликлари тасарруфидаги даромадлар 390 ш.б.ка тенг бўлганда, унинг 
миқдори истеъмол миқдори билан тенглашади. Бу миқдор бўсағавий даромад деб 
юритилади. 6-жадвал маълумотлари асосида истеъмол графигини чизамиз.
Истеъмол графиги икки тўғри чизиқ кўринишида берилган. Биссектриса 
кўринишидаги Yd =C тўғри чизиғининг ҳар бир нуқтасида истеъмол ва 
тасарруфидаги даромад ҳажмлари тенг бўлади. Ҳақиқий истеъмол (С) графиги 
ҳақиқий истеъмол ва даромад тенг бўлган нуқтада (α) биссектриса билан кесишади. 
Бўсағавий нуқтадан қуйида ҳақиқий истеъмол даромаддан ошиқ. Бу вазият 
инсонларнинг қарз ҳисобига ҳаёт кечиришини билдиради. α – нуқтада юқорида 
ҳақиқий истеъмол даромаддан кам ҳамда улар ўртасидаги фарқ жамғаришни ташкил 
этади. Ҳақиқий истеъмол тўғри чизиғи истеъмол ҳажмини белгиловчи вертикал ўқни 
а нуқтада кесиб ўтади. Бу ҳол уй хўжаликлари умуман даромад олмаганларида ҳам 
маълум миқдорда истеъмол қилишларини англатади. а – нуқта эса автоном истеъмол 
ҳажмини билдиради. 
S 
S 
5
Yd 
0 370 390 410 430 450 470
-5 
7-чизма. Жамғариш графиги 
Келтирилган маълумотлар асосида жамғариш графигини ҳам кўриб чиқамиз (7-
чизма). 

---

Жамғариш графиги даромад билан жамғариш ўртасидаги боғлиқликни 
ифодалайди. Вертикал ўқдаги ҳар бир нуқта жамғарма миқдорини билдиради ва 
даромад билан унга мувофиқ келадиган истеъмол ҳажми ўртасидаги фарқ сифатида 
аниқланади (S= Yd - С). Бошланғич даромад даражасида жамғариш нолга (0) тенг 
бўлган ҳолда ихтиёрдаги даромад ҳажми ўсиб бориши билан унинг миқдори ҳам 
ошиб боради. 
Мавзунинг биринчи саволида келтирилган гепотетик маълумотлар ва 
графикларга таяниб истеъмол функциясини ёзамиз: