Фанидан маърузалар матни

19-Мавзу. Валюта курси 
 
Режа 
19.1. Валюта ва жаҳон валюта тизими тушунчаси. 
19.2. Валюта бозорини давлат томонидан тартибга солиш усуллари. 
19.3. Валюта курси ва уни белгиловчи омиллар. 
19.4. Харид қобиляти паритети. 

---

19.5. Макроиқтисодий сиёсатнинг номинал ва реал валюта курсларига таъсири. 
 
19.1. Валюта ва жаҳон валюта тизими тушунчаси. 
Халқаро валюта муносабатлари пулнинг халқаро тўлов жараёнига хизмат 
қилиши жараёнида вужудга келади. У ташқи савдо билан бирга пайдо бўлди ва 
ривожланишнинг узоқ йўлини босиб ўтди. Тарих давомида жаҳон пули ва халқаро 
ҳисоб-китоб шакллари ўзгарди. Бир вақтда валюта муносабатлари аҳамияти ўсди ва 
уларнинг нисбатан мустақил даражаси ошди. Товарлар, хизматлар, капиталлар ва 
ишчи кучи ҳаракати мамлакатдан мамлакатга кўчадиган пул массасалари оқими 
ёрдамида амалга ошади. Бу ҳаракатни тартибга солиш зарурлиги халқаро валюта 
тизими ва жаҳон валюта тизимларининг шаклланишига олиб келди. Валюта – кенг 
маънода мамлакат пул бирлигини (масалан, сўм, доллар, марка, фунт-стерлинг 
ва ҳоказо) англатади. Қисқа маънода валюта атамаси чет давлатларнинг пул 
белгиси маъносида қўлланилади. Ҳар бир миллий бозор хусусий миллий валюта 
тизимига эга. 
Миллий валюта тизими базасида жаҳон бозори ривожланиши натижасида 
таркиб топадиган ва давлатлараро келишувлар билан мустаҳкамланган халқаро 
валюта муносабатларини ташкил қилиш шакли бўлган жаҳон валюта тизими амал 
қилади.
Мамлакатлар ўртасида товар ва хизматлар оқими кўпайгани сари пул 
воситаларини айирбошлаши ҳам тобора ошиб боради, ўзаро ҳисоб-китоблардаги 
номутаносиблик муаммолари юзага келади. Буларнинг барчаси жаҳон валюта 
тизимининг барпо этилишига объектив шарт-шароитлар яратади. Унинг мақсади - 
мамлакатлар ўртасидаги барча турдаги битимларни амалга оширишни тартибга
солишдан ва шунингдек, бу ишларни тезлаштиришдан иборат. Шундай қилиб,