Фанидан маърузалар матни

 
 
 
17.5. Ўзбекистон Республикаси ташқи савдо сиёсатининг хусусиятлари ва уни 
такомиллаштириш йўналишлари. 
 
Ўзбекистон Республикаси ташқи савдо сиёсати иқтисодий ўсишнинг юқори 
суръатларига эришиш, инфляция суръати ва ишсизлик даражасиларининг меъёр 
даражасида бўлишини таъминлаш, валюта заҳираларини кўпайтириш, миллий валюта 
алмашинув курсининг мўтадил девальвацияси ва тўлов балансининг барқарорлигини 
таъминлаш мақсадларига қаратилган. 
Тайёр рақобатбардош маҳсулотлар экспортини фаол ошириш ва бу маҳсулотлар 
етказиб бериладиган мамлакатлар географиясини янада кенгайтириш вазифасини 

---

амалга ошириш экспорт ҳажмини барқарор ўстириш, ташқи бозордаги ўзгаришлар 
таъсирида унинг ҳажми кескин камайиши хавфини бартараф этиш имконини беради.
Ўтган йиллар мобайнида экспорт қилувчи корхоналарни қўллаб-қувватлаш борасида 
амалга оширилган чора-тадбирлар иқтисодиётимизнинг экспорт салоҳиятини 
юксалтириш, ташқи савдо таркибида ижобий силжишларга эришиш, унинг ҳажмини 
барқарор ўстириш имконини бермоқда. 
 
 

---

Қисқача хулосалар 
Савдо сиёсати – бюджет солиқ сиёсатининг, ташқи савдо ҳажмларини солиқлар, 
субсидиялар, валюта назорати ва импорт ёки экспортни тўғридан-тўғри чеклашлар 
орқали тартибга солишни ўз ичига олган, нисбатан мустақил йўналишдир. 
Ташқи савдони тартибга солишда энг кўп қўлланиладиган усул импортга тариф 
белгилаш бўлиб, бунинг натижасида ички баҳоларнинг ўсиши кузатилади. Импортга 
тарифларни жорий қилишдан истеъмолчилар кўрган зарар ишлаб чиқарувчилар ва 
давлат кўрган фойдадан катта бўлади. Импортга тарифларни жорий қилишдан 
кўриладиган фойда ва зарарлар нисбати мунозарали масаладир. Аммо импорт 
тарифлари ички ишлаб чиқарувчиларни ҳимоя қилиш, тўлов балансини тартибга 
солиш маҳсадларида кенг қўлланилади.
Ички ишлаб чиқарувчиларни ҳимоя қилиш мақсадида ишлаб чиқарувчиларга 
субсидиялар бериш усули ҳам қўлланилади. 
Экспортга субсидиялар валюта тушумини кўпайтириш, ортиқча маҳсулотдан 
қутулиш, ташқи бозорни эгаллаш учун қўлланилади. Экспорт субсидияларини қўллаш
демпингга олиб келмаслиги керак, чунки демпинг халқаро савдо қоидаларига кўра 
таъқиқланган. 
Ташқи иқтисодий фаолиятни лицензиялаш ва квоталар ўрнатиш халқаро 
савдони тартибга солишнинг бевосита усулларидир. Халқаро савдо сиёсати 
воситалари ва тадбирлари мамлакат иқтисодиёти ҳолатидан келиб чиқиб ечилаётган 
вазифаларга мувофиқ танланади.