Fanidan barcha bakalavriat ta’lim yo

joylashadi. 
Motor maydoni ham 3 ta zonadan iborat: juda tez foydalaniladigan (bir 
minutda kamida 2 marta) va optimal yeta oladigan juda muhim boshqarish qismlari 
joylashgan - birinchi zona; tez ishlatiladigan boshqarish qismlari (1soatda 2 
martadan ko’p) va yengil yeta oladigan kam muhim vositalar joylashgan - ikkinchi 
zona; kam ishlatiladigan (1 soatda 2 martadan kam) vositalar joylashgan - uchinchi 
zonalardan iborat. 
 

---

241 
 
7.1 – rasm. Ish o’rnida operator xolatiga bog’liq ravishda motor maydon zonalari va 
o’lchamlari:
1-zona, tez-tez ishlatiladigan va o’ta zarur boshqaruv organlari uchun; 2-zona, tez-tez 
ishlatiladigan va kamroq zarur boshqaruv organlari uchun; 3-zona, kam 
ishlatiladigan boshqaruv organlari uchun; 
 
 
7.2 – rasm. Ko’rish bilan kuzatish zonalari 
a) gorizontal tekislikda; b) vertikal tekislikda; 
1 - zona, 2 - zona, 3 zona. 
Ish joyining asosiy qismlaridan biri operatorning kreslosi (o’rindig’i) 
hisoblanadi. U operatorga fiziologik jihatdan mehnat harakteri va sharoitiga binoan 
ratsional ishchi xolat (poza)ni ta’minlash va funksional shinamlikni ta’minlash 
mezoni bo’lishi lozim. Kreslo o’z ichiga - o’tirgich, suyanchiq va tirsak qo’ygichlar, 
hamda qo’shimcha elementlar - bosh qo’ygich va oyoq qo’ygichlardan iborat bo’ladi. 
Kresloning hamma qismlari vertikal va gorizontal tekislikda, hamda ma’lum 
burchakka sozlanadigan bo’lishi kerak. Yana u polga nisbatan fiksatsiyalanadigan 
moslama, hamda zarur bo’lgan xollarda vertikal o’q bo’yicha 180-360
0
buraladigan 

---

242