Fanidan barcha bakalavriat ta’lim yo

po’lat ballonni 180° ga buriladi. Stakandagi kislota teshikchalar orqali oqib chiqib 
ishqorga aralashadi va reaksiyaga kirishib ko’pikka aylana boshlaydi. Ko’pik hajmi 
juda tez kengaya boradi va ballon ichida 0,08—0,14 MPa miqdorida bosim xosil 
qiladi. Xosil bo’lgan ko’pik teshikcha orqali otilib chiqa boshlagach, uni alanga 
chiqqan yerga yo’naltirish kerak. 
Bu o’t o’chirish asbobida xavfsizlikni ta’minlash uchun teshikchani sim bilan 
oldindan tozalab keyin ishga tushirish kerak. Aks xolda ko’pik qotib qolib 
teshikchani berkitib qo’ygan bo’lsa, ballon portlab ketishi ham mumkin. Bundan 
tashqari, har yili po’lat ballonni 2 MPa gidravlik bosimda sinab ko’riladi, so’ngra 
kislota va ishqor bilan qaytadan to’ldiriladi. 
Havo – ko’pikli o’t o’chirish asboblari
ishqorli elementlar va elеktr 
uskunalaridan tashqari turli moddalarni o’chirishda ishlatiladi. 12.5 – rasmda OBП 
– 10 havo – ko’pikli o’t o’chirish asbobining shemasi tasvirlangan. Bu asbob yong’in 
yuzalarini 60 karrali ko’pik bilan ta’minlashi mumkin. O’t o’chirish asbobining 
qobig’ida ko’pik xosil qiluvchi qorishma, stakan ichida esa bosim ostida karbonat 
kislotasi joylashtirilgan. 
Bu asbobni ishga tushirish uchun dastak qattiq bosiladi, shu bilan birga 
karbonat kislota solingan ballonchaning membranasi teshiladi. Undan chiqayotgan 
karbonat kislota asbob qobig’i ichida bosim xosil qiladi. Natijada, ko’pik xosil 
qiluvchi modda sifon orqali karnaysimon og’izga chiqib, havo bilan aralashib ko’pik 
xosil qiladi.
Xladonli va aerozolli o’t o’chirish asboblariga 
karbonat kislotali – brom–etilli o’t 
o’chirish asboblari kiradi. Ularning zaryadi sifatida galloidlangan uglevodorodli 
birikmalar ishlatiladi (bromli etilen, bromli etil, tetraftordibrometan va boshq.). Bu