Fani bo’yicha o’quv-uslubiy majmua

Asosisy teoremalar.



2.1.Teorema O’lchovli to’plamning to’ldiruvchisi yana o’lchovli to’plamdan iborat.
2.2.Teorema O’lchovli to’plamlarning birlashmasi, kesimi, ayirmasi, simmetrik ayirmasi yana o’lchovli to’plamdir.
2.3.Teorema O’lchovli to’plamni o’lchovi nolga teng bo’lgan to’plamga o’zgartirish uning o’lchoviga ta’sir qilmaydi.
2.4.Teorema Har qanday paralelopiped o’lchovlidir va uning o’lchovi n-o’lchovli hajmga teng.
2.5.Teorema Har qanday elementar to’plam o’lchovli va uning o’lchovi uni tashkil qilgan parallelopipedlar o’lchovlarining yig’indisiga teng.
2.6.Teorema Sanoqli miqdordagi o’lchovli to’plamlar birlashmasi va kesishmasi o’lchovli to’plamdan iborat.
2.7.Teorema. Ixtiyoriy yopiq (ochiq) to’plam o’lchovlidir.
2.8.Teorema Agar o’lchovli A₁, A₂,… to’plamlar kengayuvchi A₁A₂A₃… yoki qisqaruvchi A₁A₂A₃… ketma-ketlikni tashkil etib mos ravishda
yoki
bo’lsa, u xolda har ikki xolatda

bo’ladi.
2.9.Teorema Agar bo’lib A_k (k1,2,3,…) to’plamlar o’lchovli bo’lsa, u xolda

2.10.Teorema Agar A_k (k1,2,3,…) o’lchovli to’plamlar bo’lib
A_iA_j ij
bo’lsa, u xolda

bo’ladi.
Endi o’lchovsiz to’plam haqida to’xtab o’tamiz.
Chegaralangan o’lchovsiz to’plamning mavjudligi quyidagi misolda ko’rsatiladi.
Avvalo segmentning nuqtalari orasida ekvivalentlik tushunchasi kiritiladi. Agar x va u ning ayirmasi x-u son ratsional bo’lsa, ular ekvivalent deyiladi va x u deb yozamiz. Bu ekvivalentlik quyidagi xossalarga ega:

1. 
   Simmetriklik: Agar x u bo’lsa, u x
   
2. 
   Tranzitivlik: Agar x u, y z bo’lsa, x z
   
3. 
   Refleksivlik: Har qanday x element uchun x x.
   

Bu erda asosan segment, o’zaro ekvivalent bo’lgan elementlardan iborat bo’lgan K(x) sinflarga ajratiladi (x ). Bu erda ikkita har xil K(x) sinf o’zaro kesishmaydi. Shunday qilib, segment o’zaro kesishmaydigan sinflarga bo’linadi.
Endi bu sinflarning har biridan bittadan element tanlab olib, bu tanlab olingan elementlar to’plamini A bilan belgilanadi. Bunday A to’plamning o’lchovsiz ekanligi, ya’ni

munosabat [1] ning 22-§ da batafsil bayon qilingan.
Masalalarn yYechish uchun quyidagilarni esaltib o’tamiz.

1. 
   To’g’ri chiziqdagi  nuqtaning atrofi deb shu nuqtani o’z ichiga olgan oraliqqa (intervalga aytiladi.
   
2. 
   To’g’ri chiziqda biror  nuqta va E to’plam berilgan bo’lsin. Agar  nuqtaning har qanday atrofida E to’plamning  dan farqli kamida bitta nuqtasi bo’lsa, u holda  nuqta E to’plamning limit nuqtasi deyiladi.
   
3. 
   E to’plamning barcha limit nuqtalaridan iborat bo’lgan to’plam E to’plamning hosila to’plami deyiladi va uni E’ bilan belgilaymiz.
   
4. 
   to’plam E to’plamning yopilmasi deyiladi.