Fani bo’yicha O’quv-uslubiy majmua

Xo‘jalik muomalalarining mazmuni

Download 14,49 Mb. bet 82/417 Sana 08.04.2022 Hajmi 14,49 Mb. #538122

Bog'liq
2 5303010564346220036

Bu sahifa navigatsiya:

• Debet Kredit
• Kapital qo‘yilmalar hisobi.

Xo‘jalik muomalalarining mazmuni
Schyotlarning bog‘lanishi
		Debet	Kredit
1	Qimmatli qog‘ozlar mahsulotlar, tovarlar, ish, xizmatlarni berish yo‘li bilan xarid qilindi	5810	9010-9030
2	Qimmatli qog‘ozlar asosiy vositalar va boshqa aktivlarni berish yo‘li bilan xarid qilindi	5810	9210, 9220
3	Uzoq muddatli investitsiyalarning tarkibiy o‘zgarishi (restrukturizatsiya) amalga oshirildi	5810	0610
4	Qimmatli qog‘ozlar naqd pulga xarid qilindi	5810	5010
5	Qimmatli qog‘ozlar qiymati bankdagi schyotdan to‘lanishi orqali xarid qilindi	5810	5110-5530
6	Xaridorlarga ssuda mablag‘larining vekselda berilishi	5810	5110-5530
7	Aksiyalarning to‘lov sifatida qimmatli qog‘ozlarning kelib tushishi	5810	4610
8	Qimmatli qog‘ozlarni sotilishi	5110	5810
9	Korxonaning qarzi qimmatli qog‘ozlar bilan qoplanishi	6990	5810
10	Majburiyatlar uchun garov sifatida aksiyalarning berilishi	6010	5810
11	Xaridorga veksel summasiga da’vo bildirilishi	4860	5810
12	Da’vo muddati tugaganligi tufayli veksel bo‘yicha qarzni zarar hisobiga chiqarish	9690	5810
13	Inventarizatsiya natijasida qimmatli qog‘ozlarning kamomadi	4730	5810
14	Qisqa muddatli qarzlarning asosiy vosita va boshqa aktivlar ko‘rinishida berilishi	5830	9210, 9220
15	Qisqa muddatli qarzlarning tayyor mahsulot, tovar, ish, xizmatlar ko‘rinishida berilishi	5830	9010-9030
16	Boshqa korxonalar tomonidan qisqa muddatli qarzlarning qaytarilishi	5110	5830

10. 
    Kapital qo‘yilmalar hisobi.
    

Kapital qo‘yilmalar xo‘jalik yurituvchi sub’ektlar ishlab chiqarish faoliyatining o‘ziga xos bir shaklidir, u asbob-uskunalarni zamonaviylashtirish, ishlab chiqarish ob’ektlari va bevosita ishlab chiqarish bilan bog‘liq bo‘lmagan ob’ektlarni qayta qurish, ta’mirlash va asosiy ishlab chiqarish vositalarini kengaytirilgan holda qayta ishlab chiqarishni ta’minlaydi.
Kapital qo‘yilmalar asosiy vositalarni, takror ishlab chiqarishni kengaytirish hamda ularning sifat tarkibini yaxshilash xarajatlarining majmuidir. Kapital qo‘yilmalar hajmi ishlab turgan korxonalarni qurish, kengaytirish, texnik qayta jihozlash va quvvatlarni saqlash, shuningdek, ishlab chiqarish va ishlab chiqarishga mo‘ljallangan uskuna, transport vositalari va asosiy vositalarning boshqa ob’ektlarini xarid qilishga mablag‘ bilan ta’minlashning barcha manbalari hisobiga qilingan xarajatlarning umumiy summasiga ko‘ra belgilanadi.
Kapital mablag‘lar hajmiga quyidagi sohalarga yo‘naltirilgan xarajatlar kiradi:

• 
  Qurilish-montaj, loyiha-qidiruv, geologiya-razvedka, burg‘ulash va boshqa ishlarga qilingan xarajatlar;
  
• 
  Ishlab turgan korxonalarni tiklash, texnik qayta jihozlash va texnika vositalarning quvvatini kengaytirishga qilingan xarajatlar;
  
• 
  Mashina va uskunalar, ishlab chiqarish va xo‘jalik inventarlari, transport vositalari va asosiy vositalarning boshqa ob’ektlarini sotib olishga ketgan xarajatlar;
  
• 
  Korxona, tashkilot va muassasalar uchun yangi ob’ektlar qurishga ketgan xarajatlar;
  
• 
  Boshqa shu turdagi xarajatlar.
  

Kapital qo‘yilmalarni buxgalteriyada hisobga olishda «Asosiy vositalar» nomli 5-son BHMS va «Kapital qurilish uchun pudrat shartnomalari» nomli 17-son BHMSdan foydalaniladi.
Kapital qo‘yilmalarni buxgalteriyada hisobga olishning dolzarb vazifalari
quyidagilardan iborat:

• 
  qilingan barcha kapital xarajatlarni ob’ektlarning turlari bo‘yicha to‘liq va o‘z vaqtida aks ettirishni ta’minlash;
  
• 
  kapital qo‘yilmalar rejasi, ishlab chiqarish quvvatlari va asosiy vositalar ob’ektlarini ishga tushirish rejalarining bajarilishi ustidan nazoratni ta’minlash;
  
• 
  moliyaviy mablag‘lar bilan ta’minlash bo‘yicha belgilangan rejaning bajarilishi va ichki rezervlarni safarbar qilish ustidan nazoratni ta’minlash;
  
• 
  sotib olingan asosiy vosita ob’ektlarining balans qiymatini to‘g‘ri belgilash va uning o‘z vaqtida kirimga olinishini ta’minlash.
  

Kapital qo‘yilmalar hisobini soddalashtirish uchun ularni turkumlab olish maqsadga muvofiq hisoblanadi. Quyidagi jadvalda kapital qo‘yilmalarning turkumlanishi ko‘rsatib o‘tilgan:

Download 14,49 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham: