21-son BHMS bo’yicha schyotlar korrespondentsiyasi
debet
kredit
1
Yetkazib beruvchiga oldindan to’lov amalga oshirildi
876.960
2
Kompyuter stollarining kelib tushishi aks ettirildi
879,480
3
Asosiy vositalar kelib tushgan paytdagi kurs farqi aks ettirildi
2520
4
Bo’nakning hisobga olinishi aks ettirildi
5
Yetkazib beruvchi bilan yakuniy hisob-kitob amalga oshirildi
882
6
Kurs farqi aks ettirildi
7
Asosiy vositani foydalanishga topshirish
2-Masala. Maqsad – asosiy vositalarga bajarilgan ish hajmiga mutanosib ravishda hisoblash usuli bo’yicha eskirish hisoblash tartibini o’rganish.
Masalani bajarish uchun ma’lumotlar. Dastgohning dastlabki qiymati10 000ming so’m, uning 5 yillik foydalanish muddati oxiridagi tugatish qiymati 1 000 ming so’m, xizmat muddati – 5 yil. Dastgoh 9 000 soatda muayyan miqdordagi operatsiyalarni bajaradi.
Vazifa: Bir soatga bo’lgan amortizatsiya harajatlari summasini aniqlang;
2. Besh yil mobaynida amortizatsiya hisoblashni quyidagi tarzda aks ettiring;
Boshlang’ich qiymati
Soat
Yillik amortizatsiya summasi
Jamlangan eskirish summasi
Qoldiq qiymati
Sotib olish sanasi
10 000 000
-
-
-
1 000 000
1 – yil oxiri
2000
2 – yil oxiri
3000
3 – yil oxiri
1000
4 – yil oxiri
2000
5 – yil oxiri
1000
3-Masala. Maqsad –Uzoq muddatli ijara shartnomasi bo’yicha olingan asosiy vositalarnihisobga oluvchischyotlarning bog’lanishini o’rganish.
Masalani bajarish uchun ma’lumotlar. «Fayz» MChJ da uzoq muddatli ijara shartnomasi bo’yicha olingan asosiy vositalar quyidagi amallar aks ettirilgan:
№
Xo’jalik operatsiyalarining mazmuni
Summasi, ming so’m
21-son BHMS bo’yicha schyotlar korrespondentsiyasi
Debet
Kredit
1
Uzoq muddatli ijara shartnomasi bo’yicha asosiy vositalar kelib tushdi
5000
2
Uzoq muddatli ijara shartnomasi bo’yicha olingan asosiy vositalar xususiy asosiy vositalar tarkibiga o’tkazildi
Bir vaqtning o’zida eskirish summasi o’tkazildi
5000
3
Uzoq muddatli ijara shartnomasining muddati tugaguniga qadar ijaraga beruvchiga qaytarilgan ob’ektga eskirish hisoblandi
4
Uzoq muddatli ijara shartnomasining muddati tugaguniga qadar ijaraga beruvchiga qaytarilgan ob’ektlar bo’yicha uzoq muddatli ijara shartnomasi bo’yicha to’lanmay qolgan qoldiqning:
joriy qismiga
uzoq muddatli qismiga
1500
3200
5
Uzoq muddatli ijara shartnomasi bo’yicha olingan asosiy vositalar qayta baholandi:
a) qiymatining oshirilishi
b) qiymatining kamaytirilishi
Vazifa: 1.Mazkur xo’jalik operatsiyalarini buxgalteriya schyotlarida aks ettiring.
2.Asosiy vositalarga eskirish hisoblashning kamayib boruvchi qoldiq usulini qo’llang.
Nomoddiy aktivlar hisobi
1-Masala. Maqsad – nomoddiy aktivlarni hisobga olish tartibini o’rganish.
Masalani bajarish uchun ma’lumotlar. Korxona tomonidan QQSni hisobga olganda 1 000ming so’m qiymatdagitovar belgisiga bo’lgan mutlaq huquq sotib olindi. Bundan tashqari, tovar belgisini sotib olish bilan bog’liq boj to’lovi va maslaxat xizmatlari uchun 150 ming so’m miqdorida pul to’landi.
Topshiriq:
Quydagi amallarni aks ettiring:
№
Xo’jalik operatsiyalarining mazmuni
Summasi, ming so’m
21-son BHMS bo’yicha schyotlar korrespondentsiyasi
debet
kredit
1
Tovar belgisiga bo’lgan mutloq huquq sotib olindi
1000
2
Boj to’lovi va maslahat xizmatlari bo’yicha xarajatlar aks ettirildi
150
3
Tovar belgisi sotuvchisiga to’lov aks ettirildi
4
Boj va maslaxat xizmatlari uchun to’lov aks ettirildi
150
5
Tovar belgisi boshlang’ich qiymati belgilanib, foydalanishga topshirildi
2-Masala. Maqsad – nomoddiy aktivlar hisobini o’rganish.
Masalani bajarish uchun ma’lumotlar. Korxona litsenziya shartnomasi bo’yicha kompyuter dasturidan 1 yil muddatga foydalanish huquqini sotib oladi. Shartnomaga muvofiq foydalanuvchi korxonaga o’z extiyojlari uchun nomutlaq foydalanish huquqi taqdim etiladi.
Vazifa: Quyidagi amallarni aks ettiring:
№
Xo’jalik operatsiyalarining mazmuni
Summasi, ming so’m
21-son BHMS bo’yicha schyotlar korrespondentsiyasi
debet
kredit
1
Foydalanish huquqini olish aks ettirildi
150000
2
Dasturdan foydalanish huquqi uchun oldindan to’lov aks ettirildi
75000
3
Dasturdan foydalanish huquqini olish xarajatlari hisobga olindi
4
Bo’nakni hisobdan chiqarish olish aks ettirildi
150000
Tayyor mahsulot va uning sotilishini hisobga olish 1-Masala. Maqsad – mahsulotlarni sotish hisobini o’rganish.
Masalani bajarish uchun ma’lumotlar. Korxona mahsulot yetkazib berish shartnomasiga binoan xaridorga 2 800000 so’mlik mahsulotlarni yuklab jo’natdi, QQS 20 %ni tashkil etadi. Mahsulotlarning haqiqiy tannarxi 2 100 000 so’mni tashkil qilgan. Xaridor tomonidan 100 foizli to’lov amalga oshirilgan.
Korxona – umumbelgilangan soliqlar to’lovchisi:
Yo’l jamg’armasiga – 1,5 foiz;
Pensiya jamg’armasiga – 1 foiz;
Maktab ta’limini rivojlantirish jamg’armasiga – 1 foiz.
Vazifa: Belgilangan soliq miqdorlarini aniqlang;
Quydagi amallarni aks ettiring:
№
Xo’jalik operatsiyalarining mazmuni
Summasi, ming so’m
21-son BHMS bo’yicha schyotlar korrespondentsiyasi
debet
kredit
1
Mahsulot uchun oldindan to’lov aks ettirildi
420
2
Sotilgan mahsulotning haqiqiy tannarxi hisobdan chiqarildi
2100
3
Mahsulot sotishdan olingan daromad aks ettirildi
2800
4
QQS hisoblandi
560
5
Yo’l jamg’armasiga ajratma qilindi
42
6
Pensiya jamg’armasiga ajratma qilindi
28
7
Maktab ta’limini rivojlantirish jamg’armasiga ajratma qilindi
28
8
Bo’nakni hisobga olish aks ettirildi
420
9
Sotish bo’yicha moliyaviy natija aks ettirildi
2-Masala. Maqsad – mahsulotlarni sotish hisobini o’rganish.
Masalani bajarish uchun ma’lumotlar. Korxona hisobot davrida 2 300 to’plam shishali mahsulot ishlab chiqardi va har birini 55 000 so’mdan sotdi. QQS sotilgan mahsulotning 20 % ini tashkil qiladi. Bitta to’plamning haqiqiy tannarxi 30 000 so’mni, rejadagi tannarxi esa 25 000 so’mni tashkil qiladi.
Vazifa: Belgilangan QQS miqdorlarini aniqlang;
