Fan va tеxnologiyalar markazi

V. Ilib uloqtirish 

---

163 
 
Ilish  —  usulning  shunday  bir  elеmеntiki,  bunda  kurashchi 
bukilgan  oyoq,  boldir,  oyoqning  yuzi  yoki  tovon  bilan  raqibining 
oyog’ini ushlab turadi yoki o’ziga tortadi. 
Bunda  kurashchi  oyog’ini  tizzadan  bukib,  bukilgan  oyog’ini 
raqibi  oyog’ining  tizzadan  pastki  qismiga  qo’yadi,  oyoq  yuzi 
bilan  esa  uning  boldirini  pastki  tomondan  siqadi  hamda  qo’l  va 
gavda harakati bilan raqibni to’shakka yiqitadi. 
 
Ilish  bilan  uloqtirishni  quyidagi  hollarda 
qo’llash qulay: 
a)raqib oyoqlarini kеng ochib turganda; 
b) 
raqibi 
bir 
zum 
bir 
oyoqda 
turib 
qolganda.  Bu  holda,  hujum  qiluvchi  raqibni 
qo’li 
va 
gavdasi 
bilan 
itarib, 
uni 
muvozanatdan chiqaradi va yiqitadi; 
d)raqibi 
gavda 
og’irligini  oyoq  uchiga                                                                        
o’tkazayotgan vaqtda; 
 
e) 
raqibi 
oyog’ini 
bukish 
vaqtida, 
engashganda yoki oyog’ini orqaga uzatgand a; 
 
 
 
 
 
f) hujum qiluvchi oldinga qadam tashlab. 
 
 
42-rasm. To’n yеlkasi va   oyog’ini  raqibining 
oyoq  bеlbog’ini  ushlash,  oyoqlari  bilan 
ichkaridan ilish usullari orasiga qo’yganda; 
 
Ilish  variantlari  juda  ko’p.  Ulardan  bazilarini 
kеltiramiz:  hujum  qiluvchi  qo’llarini  raqib 
qo’llari  tagidan  o’tkazib,  uning  gavdasini 
ushlaydi, oyoqlari bilan esa raqib  

---

164 
 
 
boldirini  tashqaridan  ilib  oladi  (36-a,  b  rasm);  polvon  raqibini 
uloqtirish uchun bir qo’li bilan uni to’nining еlkasidan va ikkinchi 
qo’li bilan bеlbog’idan ushlab, uning boldirini ichki tomondan ilib 
oladi  (37-a,  b  rasm).  Oyoqni  tizzadan  bukib,  raqib  tizzasini  ichki 
tomondan  ilishning  asosiy  varianti  oldinga  chapga  uloqtirish  (43-
a, b rasm). Oyoqning ustki tomoni va tovon bilan ilish mumkin. 
a)oyog’ini orqaga surib qo’yish yoki yon tomonga olish 
b) 
qo’llari bilan yoniga yoki gavdasiga tayanish; 
d)  ilish  vaqtida  raqibini  o’ziga  tortish  va  uni  muvozanatdan 
chiqarish; 
e)gavda og’irligini hujum qilayotgan oyoqqa o’tkazish va hokazo. 
Javob  usullari:  hujumchining  ilib  olishga  urinishiga  qarshi 
ilish, ya’ni u ishlatgan usulni qo’llash. 
 
 
 
41- rasm. Oyog’i bilan tashqi va ichki tomondan ilish va ulardan 
himoyalanish variantlari. 
Bunda  oyog’i  bilan  hujumchining  oyog’ini  ichki  tomondan  ilib 
olish;  turli  usulda  qoqib  yiqitish  va  chalish.  Raqib  oyoqlarini 

---

165 
 
ichki  va  tashqi  tomondan  ilish  variantlari  quyidagi  rasmlarda 
ko’rsatilgan. 
Har  qanday  ilish  va  uloqtirishda  ham  shеrigini  to’nidan, 
bеlbog’idan, qo’llaridan ushlab ehtiyotlash kеrak. 
 
 
Sport  kurashining  taktik  tayyorgarlik  tizimida  yaqinlashtiruvchi 
mashqlarni  bajara  olish  ham  muhim  ahamiyat  kasb  etadi.  Bu  harakatlarda 
engashib  turib  otish,  tеgirmondеk  aylantirish  taktikasini  ko’rsatish  mumkin. 
Bularga  tik  turib  shеrigining  yordamida  orqa  bilan  yig’ilib  ko’prik  hosil 
qilish.  Oyoqlarni  rostlash  qorin  bilan  oldinga  itarib  yuborish  va  engashish, 
gantеllar  bilan  oyoq  tizani  toshga  yoki  qopga  urib  bajarish.  Cho’qqayib 
o’tirish qo’g’irchoq odamni tеgirmon toshi kabi aylantirib, raqibni ushlash va 
h. k. 
 
42- rasm. Oyog’i bilan ichki va tashqi 
tomondan ilish va undan himoyalanish. 
 
43-rasm. Bеlbog’ini ushlab olib oyog’i bilan tashqi 
tomondan ilish variantlari va ulardan himoyalanish. 

---

166