Fan: ma’lumotlar tuzilmasi va algoritmlar mustaqil ish mavzu: Yarim statik ma’lumotlar tuzilmalari

tarmoq deyiladi. 

Daraxt ba’zi cheklovlarga ega grafdan iborat, ya’ni bu tsikllarga ega 
bo’lmagan yo’naltirilgan grafdir. Daraxtning cho’qqi (bo’g’im)lari darajalar 
bo’yicha tashkil qilingan, ya’ni ma’lum ierarxiyaga bo’ysungan. Daraxtning 
ixtiyoriy bo’g’imi yuqoriroq darajadagi yagona bo’g’im - yaratuvchi bilan 
hamda quyi darajadagi m bo’g’imlar - yaratilgan bilan bog’langan. Eng yuqori 
darajada daraxtning boshida ildiz deb ataluvchi yagona bo’g’im mavjud. 
Daraxt har bir shoxining oxirida joylashgan va yaratilganlarga ega bo’lmagan 
bo’g’imlar barglar deb ataladi. O’zaro bog’lanmagan daraxtlarning majmui 

o’rmon hosil qiladi. 
Daraxtlarda yo’nalish albatta yaratuvchidan yaratilganga qarab bo’ladi, 
shuning uchun qirralarda strelkalarni ko’rsatmasa ham bo’ladi. Ildizdan 
33 
qandaydir bo’g’imgacha bo’lgan yo’l uzunligi ushbu bo’g’imning darajasiga 
teng. Bo’g’im joylashgan daraja shu bo’g’imning qiymatini belgilaydi. Daraxt 
darajalarining miqdori daraxt balandligini belgilaydi. 

Ba’zan daraxtlarni tasvirlashda genealogik daraxtlar (shajara)ni tasvirlashda 

ishlatiladigan alohida atamalarni qo’llash qulaydir. Masalan, yaratuvchi cho’qqini 
ba’zan ota deb, barcha yaratilganlarni esa - avlodlar yoki o’g’illar deb atashadi. 
Daraxtlarni grafik tasvirlash usulidan tashqari boshqa usullar ham mavjud. 
Ularning biri, masalan, kitob mundarijasini tuzishda qo’llaniladi. 
Ma’lumotlarning daraxtsimon tuzilmasini tarmoq tuzilmalariga qaraganda 
kompyuter xotirasida amalga oshirish ancha qulaydir. Bundan tashqari, tarmoqlar 
bilash ishlash uchun daraxtlar bilan ishlashga qaraganda ancha murakkab 
dasturiy ta’minot talab etiladi. Shuning uchun bir qator vaziyatlarda har bir 

1.2.3.1

-chizma. Uch darajali daraxt
1.2.3.2