Fan: dasturiy ta’minot qurilmasi va evalytsiyasi 9-amaliy mashg‘ulot mavzu

Translyatorlar ikki xil ko`rinishda bo`ladi: interpretator va komplyator.

Interpretator - dasturning har bir operatorini oraliq kodga tarjima qilib, mashina kodiga aylantiradi va uni bajarishga kirishadi. Kompilyator - dastur matnini tulaligicha mashina kodiga aylantirib, uni bajarishga kirishadi..

Birinchi dasturlash tili - assembler bo`lib, bu til past pog`onadagi til turiga kiradi. Dasturning har bir qatori -bitta mashina buyrug`iga mos tushadi. Assembler tilida katta-katta dasturlarni yozish juda qiyin , shuning uchun keyinchalik yuqori pog`onadagi dasturlar yaratildi. Bularga Beysik, Paskal, Fortran, Si va hokozolar kiradi.

Paskal` - 1969 yilda Cyurix texnika universiteti professori N.Virt tomondan yozilgan bo`lib, talabalarga dasturlar tuzishni o`rgatishga mo`ljallangan.

Dasturlash texnologiyasi va uning taraqqiyotining asosiy bosqichlari.

Dastur ta’minotini ishlab chiqish davomida foydalaniladigan uslub va jihozlar yig’indisi dasturlash texnologiyasi deb ataladi. Boshqa har qanday texnologiyalar kabi dasturlash texnologiyasi texnologik yo’l-yo’riqlar to’plamidir.

Bu yo’l – yo’riqlar quyidagilardan iboratdir :

• 
  Texnologik operatsiyalarni ketma-ket bajarilishi ko’rsatmalari;
  
• 
  U yoki bu operatsiyalar bajarilishi shartlarini sanab o’tish ;
  
• 
  Operatsiyalar o’zini yoritish;
  

bu yerda har bir operatsiya uchun boshlang’ich ma’lumotlar, natijalar, yo’l – yo’riqlar, me’yorlar , standartlar , baholash uslub va tamoyillari belgilangan.

Operatsiyalar to’plami va ular ketma-ketligidan tashqari, texnologiya yana loyihalanayotgan tizimni , ishlab chiqishning aniq bosqichida foydalaniladigan modelni ta’riflash uslubini ham belgilaydi . Birinchilar asosida , qoidaga ko’ra , qo’llanilishi chegaralangan , aniq bir maslani yechish imkonini beradigan uslub yotibdi. Ikkinchilar asosida odatda ishlab chiqishning turli bosqichlarida foydalaniladigan uslublar yig’indisini yoki uslubiyatni belgilaydigan bazali uslub va yondashish yotadi.