Falsafiy yondashuvni talab qiladi

35.
Umumjahon va mintaqaviy kollektiv xavfsizlik tizimi. Universal va mintaqaviy
kollektiv xavfsizlik tizimi.
Kollektiv xavfsizlik - tinchlikka tahdidlarning oldini olish va bartaraf etish va bosqinchilik harakatlarini
bostirish uchun butun dunyo yoki ma'lum bir geografik hududdagi davlatlar tomonidan ko'riladigan
birgalikdagi chora-tadbirlar tizimi. Kollektiv xavfsizlik BMT Nizomiga asoslanadi.
Kollektiv xavfsizlik tizimi ikkita asosiy xususiyatga ega
Birinchi belgi - davlatlar - tizim ishtirokchilari tomonidan tizimning "ichida" yo'naltirilgan kamida uchta
majburiyatni qabul qilish:
1)munosabatlarda kuch ishlatmang; 2) barcha nizolarni tinch yo'l bilan hal qilish; 3) dunyo uchun xavfni
bartaraf etish uchun faol hamkorlik qilish.
Tizimning ikki turi mavjud. Kollektiv xavfsizlik: umumiy (universal) va mintaqaviy.
Hozirgi vaqtda umumjahon kollektiv xavfsizlik BMT faoliyatiga asoslanadi. Umumjahon xavfsizlikni
ta'minlash mexanizmida majburlash emas, balki tinch choralar ko'riladi.
mintaqaviy xavfsizlik tizimlari umumjahon kollektiv xavfsizlik tizimining bir qismidir. BMT Ustavda
belgilanganidek, xalqaro tinchlik va xavfsizlikni ta'minlash bo'yicha mintaqaviy harakatlar, mintaqaviy
bitimlar yoki organlarning mavjudligini istisno qilmaydi, faqatgina ular faoliyati BMT Nizomiga tog’ri
kelishi kk. EXAMLE: Umumjahon kollektiv xavsizligi- BMT; Mintaqaviy xavsizlik- Amerika Davlatlari
Tashkiloti (OAГ)( O'z Nizomini ratifikatsiya qilgan har qanday Amerika davlati OAГ a'zosi bo'lishi mumkin.
OAГ ning maqsadlari Amerika qit'asida tinchlik va xavfsizlikka erishish,
36.
Birlashgan Millatlar Tashkilotining Tinchlikparvarlik va Xavfsizlikni taminlashdagi
foyadalanuvchi vositalari. BMT tomonidan ishlab chiqilgan tinchlik va xavfsizlikni ta'minlash vositasi
.
xalqaro tinchlik va xavfsizlikni saqlash Birlashgan Millatlar Tashkiloti bir necha usullardan foydalanadi.
1)
Preventiv diplomatiya va vositachilik.( Preventive Diplomacy and Mediation). Birlashgan Millatlar
Tashkiloti diplomatiya, yaxshi xizmat va vositachilikdan foydalangan holda mojarolarning oldini olishda
muhim rol o'ynaydi. Tashkilot tinchlik o'rnatish uchun foydalanadigan vositalar orasida maxsus elchilar
va sohadagi siyosiy missiyalar mavjud.
2)
Tinchlikni saqlash(peacekeeping). tinchlikparvar operatsiyalar vazifasi tinchlik va xavfsizlikni
saqlash, siyosiy jarayonlarni yengillashtirish, tinch aholini himoya qilish, qurolsizlanish, demobilizatsiya
va sobiq jangchilarning reintegratsiyasiga ko'maklashish uchun ham chaqiriladi; konstitutsiyaviy
jarayonlarni va saylovlarni tashkil etishni qo‘llab-quvvatlash, inson huquqlarini himoya qilish va
rag‘batlantirish, qonun ustuvorligini tiklash va qonuniy davlat hokimiyatini kengaytirishga ko‘maklashish.
71peackeeping amalga oshirlgan 1948 yildan beri.
3)
Tinchlik qurish(Peacebuilding) vazifasi: mojarodan chiqayotgan mamlakatlarga yordam
berishga, mojaroning qayta tiklanish xavfini kamaytirishga va barqaror tinchlik va rivojlanish uchun
poydevor.
4)
Terrorizmga qarshi kurash. 2006-yil sentabr oyida Terrorizmga qarshi Global Strategiyasini qabul
qildilar. Bu aʼzo davlatlar terrorizmga qarshi umumiy strategik va operativ asosga birinchi marta rozi
boʻldi.
5)
Qurolsizlanish . u yadroviy va boshqa ommaviy qirg'in qurollarini yo'q qilishga va oddiy qurollarni
tartibga solishga intiladi.