Теоцентризм нуқтаи назаридан инсоннинг
моҳиятини англаб етиш,
МАСАЛАН:
Қадимги юнон файла-
суфлари ёки кейинги
материалистик фалса-
фий концепциялардаги
каби оқилона фикрлаш
йўли билан эмас, бал-
ки Муқаддас Китобда
таърифланган ваҳий-
лар ёрдамида амалга
оширилади. Бу ваҳий-
ларни фақат Инжил ақи-
даларига эътиқод қи-
лиш орқали тушуниб
етиш мумкин.
Теоцентризм нуқтаи на-
заридан эътиқод нури-
дан чароғон бўлган ақл
дунёдаги илоҳий тар-
тибнинг таркибий қис-
ми саналган ва «Худо-
нинг тимсоли» сифа-
тида амал қиладиган
инсоннинг ўзини эмас,
балки унинг баъзи бир
жиҳатларинигина аниқ-
лашга ёрдам беради.
- француз файласуфи ва теологи
- П.Т. де Шарден (1881-1955).
«Инсон, у узоқ вақт ўйлаганидек, дунёнинг статик маркази эмас, балки эволюциянинг ўзига ва чўққиси бўлиб, бу анча гўзалроқдир», деб қайд этади
Фалсафанингикки ярим
минг йиллик тарихи
- мобайнида инсонга
- жуда кўп таърифлар
- ва тавсифлар берил-
- ди, у кўп сонли сино-
- нимлар орттирдики,
- фалсафий таҳлилнинг
- бошқа
- бирон-бир объектида
- бундай ҳолга дуч
- келиш мушкул. Зеро,
- фалсафа тарихида инсон:
«сиёсий ҳайвон»
- «ўзликни англаш
- қобилиятига эга
- мавжудот»
- “маънавий ва
- эркин мавжудот» ва
- ҳоказолар
- сифатида талқин
- қилинган”
- «меҳнат қуроллари
- ясовчи ҳайвон»
- «ҳаётнинг боши
- берк кўчаси»
- Инсоннинг пайдо бўлишига олиб келган табиатнинг қонуний
- ривожланишиғоясидан келиб чиқади. Бунда инсон жонсиз,
- кейинчалик эса – жонли модданинг табиий эволюцияси
- маҳсули сифатида қаралади. Мазкур концепция 1859 йилда
- инсон келиб чиқишининг табиий-илмий талқинига асос бўлган
- Ч.Дарвиннинг «Ҳайвон ва ўсимлик турларининг
- келиб чиқиши ҳақида» деб номланган машҳур
- асарини эълон қилган эволюцион назариясига
- таянади ва ҳозирги вақтда молекуляр биология
- ва ген инженерияси соҳасида эришилган энг
- сўнгги ютуқлар таъсирида ўз шакл-шамойилини
- сезиларли даражада ўзгартириб, аксарият олимлар
- учун уларнинг илмий фаолиятида ўзига хос дастуриламал
- бўлиб хизмат қилмоқда.
ИНСОННИНГ КЕЛИБ ЧИҚИШИ
ҲАҚИДАГИ БИРИНЧИ ЁНДАШУВ
- Бу ерда инсон нафақат турли томонлардан таҳлил қилинди,
- балки унинг ижтимоий, табиий ва космик жараёнлар билан
- ўзаро алоқалари ҳам ўрганилди.
Шундай қилиб, фалсафанинг онтология, гносеология, этика, эстетика
каби бўлимлари билан бир қаторда, инсон ҳақидаги билимлар
соҳаси аста-секин шаклланиб борди.
- Бундай даврларда фалсафада инсоннинг моҳияти, унинг бурчи,
- вазифаси ва юз бераётган воқеалар учун жавобгарлиги
- ҳақидаги азалий масалаларга бўлган қизиқиш яна кучайган.
Инсонни қуршаган табиат ҳақида билимлар тўпланиши
ва уларнинг ривожланишига қараб, одамзотнинг ўз-ўзига бўлган
Do'stlaringiz bilan baham: |