Фалсафанинг предмети, мазмун ва моҳияти, жамиятдаги роли

Vedalarning falsafiy talqinlari

• “muqaddas yozuv”, diniy madhiyalar, (“samxitlar”);
• marosimlarning ta`rifi braxmanlar tomonidan yozilgan va ular tomonidan diniy marosimlarni o`tkazishda foydalanilgan;
• vedalarga falsafiy sharhlar (“upanishadalar”)

• Epik davr – (mil.avv.VI-II asrlar) – bu davrning mashhur manbalari- ikki poema “Mahobhorata”, “Ramayana” eposlari, ularda davrning ko`plab falsafiy masalalari o`z ifosadini topgan.

• Qadimgi Hindiston falsafasining gnoseologiyasi

• Xususiyati: Qadimgi Hindiston gnoseologiyasining (bilish haqidagi ta`limot) – asosiy xususiyati, predmet va hodisalarning tashqi (ko`rinadigan ) xususiyatlarini emas, balki ongda bo`layotgan jarayonlarni predmet va hodisalar olami bilan birgalikda o`rganishdadir.

• Qadimgi Hindiston falsafasining ontologiyasi

• Xususiyatlari

• Qadimgi Hindiston ontologiyasi (borliq – haqidagi ta`limot ) Rita qonuniga asoslanadi.Kosmik evolyusiya, sikllik, tartib va bog`liqlik qonuni.
• Borliq va yoqlik Braxma – Koinotning (yaratuvchi Xudo) nafas olishi va chiqarishi bilan bog`lanadi.
• Cheksiz tarix – bu Koinotning va absolyut yo`qlik hayotining ketma- ketligida belgilanadi, ular har 100 kosmik yilda almashishadi.
• Olam o`zaro bog`liq. Har bir hodisa (inson harakati, tabiat hodisasi) Koinot hayotiga ta`sir etadi. Rivojlanish, evolyusiya maqsadi – material shakllarining doimiy almashinuvi orqali mukammal ruhga erishish

• Qadimgi Xitoy falsafasi

• Eramizdan oldingi VI-III asrlarda Xitoyda asosan oltita falsafiy ta`limot shakllangan: konfusiychilik, daosizm, moizm, legizm vaboshqalar

• Konfusiychilik ta`limoti bo`yicha har bir ijtimoiy qatlamning axloq normalari mavjud bo`lib, uni o`zgartirish mantiqqa ziddir. Masalan boshqaruvchilar toifasiga kirgan kishilar axloq qoidalariga qarab ishlab chiqish mumkin emas.
• Axloq mezonlari kishilarning jamiyatdagi mavqelariga, iqtisodiy ta`minlanganlik darajasiga qarab o`zgarib, takomillashuv boruvchi ijtimoiy jarayondir.

• Qadimgi Xitoy mifologiyasi va falsafasining inson hamda olamning vujudga kelishini tushuntirishi

• O`ZIGA XOSLIGI

• Xitoy madaniyatida inson va olamning vujudga kelish bosqichalri

• Qadimgi Xitoy madaniayti Yerda hayotning, jonli va
• va jonsiz tabiatning vujudga kelishining mifologik-
• falsafiy talqinini beradi, bu jarayon o`z ichiga bir
• necha etaplarni oladi.
• .

• Qadimgi falsafiy asar “I-Szin” olamning besh
• elementdan paydobo`lishini tushuntirib beradi- yer,
• daraxt, metal, olov va suvdan, bular doimiy
• aylanishda bo`lishadi.

• Qadimgi Xitoy mifologiyasi va falsafasi olam, inson va
• tabiatning vujudga kelishining birinchi tushuntirishini berdi,
• insonni anglash, tabiat hodisalarini tushuntirishini berdi,
• insonni anglash, tabiat hodisalarini talqin qilinishi
• Xitoyning olamga mashhur falsafa maktablari – daosizm,
• konfusianlik, legizmning yaralishiga zamin yaratdi.

Shakli bo`yicha tuxumni eslatadiga buyuk Xaos;

Xaos-tuxumda 18000 yil mobaynida butun borliqning birinchi ajdodi – Pan`- Guning vujudga kelishi;

Pan`-Guning tuxumdan chiqishi Tuxumsimon Xaosning nobud bo`lishiga olib keldi;

Xaosdan Osmon va Yerning paydo bo`lishi:

18000 yil mobaynida Pan`-Guning Osmon va yer o`rtasida turishi oqibatida Osmon va Yerning o`z joylarida mustahkamlanishi;

Pan`-Guning o`limi, uning tanasidan butun borliqning vujudga

•