Falsafaning asosiy mavzulari Bajardi: Abdaliyev J

Falsafaning asosiy mavzulari

Bajardi: Abdaliyev J.

Tekshirdi: Yorqulov X.

Reja:

• 1. «Falsafa» atamasining mohiyati va mazmuni. 
• 2. Falsafaning mavzulari va asosiy muammolari.
• 3. Falsafiy muammolar bilan bog'liq okdm va ta'limotlar. 
• 4. Falsafaning milliy va umuminsoniy temoyillari.
• 5. O'zbek falsafasi tamoyilari va uning rivojlanish muammolari.

Ma’lumki, falsafa inson ma’naviy hayoti va bilimlarining qadimiylarmog'i hisoblanadi. Barcha mamlakatlar va mintaqalardagi odamlar qariyb uch ming yildan buyon turli shakllarda - awal afsonalar shaklida, keyinchalik muayyan nazariy tuzilmalar tizimi va bir butun konscpsiyalar shaklidagi “insonni o‘rab tumvchi olam aslida nima hamda unda inson qanday o'rin va vazifani egallaydi?” dcgan savolni ko‘ndalang qo'yadi va bu savolga javob berishga urinadi.

• Ma’lumki, falsafa inson ma’naviy hayoti va bilimlarining qadimiylarmog'i hisoblanadi. Barcha mamlakatlar va mintaqalardagi odamlar qariyb uch ming yildan buyon turli shakllarda - awal afsonalar shaklida, keyinchalik muayyan nazariy tuzilmalar tizimi va bir butun konscpsiyalar shaklidagi “insonni o‘rab tumvchi olam aslida nima hamda unda inson qanday o'rin va vazifani egallaydi?” dcgan savolni ko‘ndalang qo'yadi va bu savolga javob berishga urinadi.

Hozir, XXI asr boshida ham dunyoda ko'rsatib o'tilgan savollarga javob berishga urinuvchi ko'plab nazariy konscpsiyalar mavjud. Shuni ta’kidlash joizki, o'tmishdagi va hozirgi kundagi falsafiy qarashlar ko'p jihatdan bir-biridan farq qiladi.

• Biroq shunday bir umumiylik ham mavjudki, u mazkur savollarni aynan falsafiy savollarga tcnglashtirish imkoniyatini beradi. Bu umumiylik “Olam va odam”, “ Men - Men cmas”, “Men — U”, dcgan masalalarni qo'yish va ularga javob berishdan iborat. Falsafa tarixining har bir bosqichida, har bir falsafiy tizimda inson mazkur savollarga oid javoblardan haqiqat zarralarini izlab topishga urinadi.

Falsafa nima?

• Agar falsafa so'zining kelib chiqishi (etimologiyasi)ga e’tibor bersak, uning yunon tilidagi tarjimasi “donolikni sevaman” ma’nosini anglatadi.
• Diogen Lac rt skiу (erami/ning II asri oxiri - III asr boshlari) so‘/.lariga qaraganda, o‘zini birinchi marta faylasuf deb atagan kishi yunon mutafakkiri vaolimi Pithgoitiw. Faylasullaming qanday ckanliklariga ta’rifbcrib, u shunday degan: “ Hayot o'yinga o'xshaydi: ba’zilar unga musobaqalashgani kelsa, ayrimlar savdolashgani, eng baxtlilari csa tomosha qilgani keladilar; hayotda ham xuddi shunday, ba’zilar qullar kabi shuhrat va boylikka o'ch bo'lib dunyoga keladi, vaholanki, faylasuflar faqat haqiqat uchun kcladi' 1