Falsafadan javoblar tayyorladi yorqinjon hayitboyev

27) Olamning mavjudligi-miqdor va sifat voqeligi tarzida. Taraqqiyotda tadrijiylik tamoyili. 

Olamning mavjudligi — miqdor va sifat voqeligi tarzida ham namoyon bo’ladi. Buning mohiyati 

shundan iboratki, narsa  va hodisalardagi  sezilarli bo’lmagan miqdoriy o’zgarishlar asta-sekin  to’plana 

borib,  taraqqiyotning  ma’lum  bir  bosqichida  me’yorni  buzadi  va  sakrash  yo’li  bilan  tub  sifat 

o’zgarishlariga  olib  keladi.  Moddiy  olamdagi  xilma-xil  narsa  va  hodisalar  bir-biridan  o’z  sifati  bilan 

ajralib  turadi.  Sifat  —  narsalarning  ichki  va  tashqi  muayyanligi  bo’lib,  uning  qator  xossa,  belgi, 

xususiyatlari  birligini  ifodalaydi.  Sifat  narsa  qanday  bo’lsa,  uni  shundayligicha  ko’rsatib  beradi, 

jismning  barcha  tashqi  xossalarini  bog’liqlikda  namoyon  qiladi.  Taraqqiyot  jarayonida  miqdor 

o’zgarishlari tub sifat o’zgarishlariga o’tishi bilan birga sifat o’zgarishlari miqdor o’zgarishlariga ham 

---

o’tadi. Miqdor o’zgarishlari bilan sifat o’zgarishlari o’zaro chambarchas bog’langan bo’lishiga qaramay, 

ular ayrim o’ziga xos xusussiyatlarga ham ega. Chunonchi:  

-  birinchidan,  miqdor  o’zgarishlari  doimo  yuz  berib  turadi.  Hatto  hodisalar  sifatining  nisbiy 

barqarorligi davrida ham miqdoriy o’zgarishlar asta-sekin yuz beradi. Sifat o’zgarishlariga o’tish faqat 

ma’lum bir davrda boshlanadi;  

- ikkinchidan, miqdor o’zgarishlari ma’lum vaqtgacha narsalarga muhim ta’sir ko’rsatmaydi. Suv 

normal  atmosfera  bosimida  100°  gacha  suyuqlik  holatini  yo’qotmaydi,  keyin  esa  bug’ga  aylanadi, 

sifatini  o’zgartiradi.  Demak,  sifat  o’zgarishlari  hodisalarni  tubdan  o’zgartirib,  uning  boshqa  hodisaga 

aylanishini taqozo qiladi;  

- uchinchidan, miqdor o’zgarishlari asta-sekin amalga oshadi va ko’p hollarda sezilmasdan o’tadi. 

Sifat o’zgarishlari esa ancha tez, ayrim holatda to’satdan sodir bo’ladi;  

-  to’rtinchidan,  sifat  o’zgarishlari  miqdor  o’zgarishlariga  qaraganda  tub  o’zgarish  bo’lib 

hisoblanadi.