Falsafadan javoblar tayyorladi yorqinjon hayitboyev

2)  Ilmiy bilishning mohiyati va usullari. Metod, nazariya va metodologiya. 

Javob: Ilmiy bilish fakt  va dalillarga, ularni qayta ishlash, umumlashtirishga asoslanadi.  Ilmiy fakt 

va dalillar to’plashning o’ziga xos usullari mavjud bo’lib, ularni ilmiy bilish metodlari deyiladi. Ilmiy 

bilish  metodlarini  o’rganadigan  maxsus  soha  —  metodologiya  deb  ataladi.  Ilmiy  bilish  metodlari  o’z 

xarakteriga  ko’ra:  1)  eng  umumiy  ilmiy  metodlar;  2)  umumiy  ilmiy  metodlar;  3)  xususiy  ilmiy 

metodlarga bo’linadi. Masalan, tabiatshunoslik fanlarida kuzatish, eksperiment, taqqoslash umumilmiy 

metodlar  bo’lsa,  ijtimoiy  fanlarda  tarixiylik  va  mantiqiylik  umumilmiy  metodlar  hisoblanadi.  Ilmiy 

bilish  metodlari  va  ilmiy  nazariya  bir-biri  bilan  uzviy  bog’liqdir.  Ilg’or  ilmiy  nazariya  fanning  butun 

taraqqiyoti  davomida  erishilgan  muhim  yutuq  bo’lib,  u  ilgarigi  ilmiy  qarashlarni  ijodiy  rivojlantirish, 

o’sha  yutuqlarga  tanqidiy  nuqtai  nazardan  qarash  orqali  vujudga  keladi.  Fan  mohiyatan  o’zi  erishgan 

yutuqlarga  shubha  bilan  qarashni  taqozo  qiladi.  Metod  (yunon.  methodos–  tadqiqot  yo‘li)  –  voqelikni 

uning qonuniyatlariga bog‘liq holda amaliy va nazariy o‘zlashtirishni tashkil etish usuli.