Falsafa ma’ruzalar matni

Bilish darajalarini shartli ravishda: quyi, yuqori va oliy darajaga ajratish mumkin. Bilishning quyi darajasi barcha 
tirik mavjudotlarga xos bo’lib, hissiy bilish deyiladi. Hissiy bilish sezgilar vositasida bilishdir. 
Insonning sezgi a’zolari (ko’rish, eshitish, hid bilish, ta’m bilish, teri sezgisi) boshqa mavjudotlarda bo’lgani singari uning 
narsalarga xos xususiyat, belgilarini farqlash, tabiiy muhitga moslashish va himoyalanishi uchun yordam beradi. Bilishning 
quyi bosqichida sezgi, idrok, tasavvur, diqqat, xayol tashqi olam to’g’risida muayyan bilimlar hosil qilishga yordam beradi. 
Bilishning yuqori bosqichi faqat insonlargagina xos bo’lib, aqliy bilish (ratsional bilish) deyiladi. Agar inson o’z 
sezgilari yordamida narsa va hodisalarning faqat tashqi xossa va xususiyatlarini bilsa, tafakkur vositasida narsa va 
hodisalarning ichki mohiyatini bilib oladi. Mohiyat hamisha yashirindir, u doimo hodisa sifatida namoyon bo’ladi. Har bir 
hodisada mohiyatning faqat bir tomonigina namoyon bo’ladi. Shu boisdan ham hodisa aldamchi va chalg’ituvchidir. 
Binobarin, inson sezgilarining biron bir narsa yoki hodisa to’g’risida bergan ma’lumotlari hech qachon uning butun 
mohiyatini ochib bera olmaydi.