Ғалла уюмини муҳрлаш тўғрисида ҳам ҳужжатлар мав­ жуд. Жумладан, 20-ҳужжатда Убайдуллохоннинг 1702

“ҳоким тўра”
деб атаган. Туманлар бир неча жабҳа (участка)ларга 
бўлиниб, уларни кичик унвондаги зобитлар (поручик, 
ш табс-капитан) 
бошқарарди. 
Низомга 
биноан, 
Туркистон 
ўлкаси 
генерал-губернатори га 
сиёсий 
иш ончсиз бўлган ерли аҳолини 5 йил муддатга ўлкадан 
судсиз бадарға қилиш ҳуқуқи берилган эди. Қўзғолон, 
исёнда қатнашган кишиларни эса ҳарбий давр қонуни 
билан дала судларига бериш ҳуқуқидан фойдаланиларди.
Ҳарбий губернаторлар уезд бош лиқларининг маълумо­
ти билан ёки ўз ҳоҳишларича маҳаллий халқларнинг ва­
килларини судсиз бир ойгача қамоқда олиб туришлари 
мумкин эди. Уезд бошлиқларига ҳам уларнинг ф арм о­
йиш ларини бажармаганлик, бўйсунмаганлик учун 7 кун- 
гача қамокда олиб туриш ёки 15 сўмгача жарима солиш 
ҳуқуқи берилган. Ҳатто уезд бош лиғининг ёрдамчиси ёки 
участка пристави ҳам маъмурий тартибда жазо беришга, 
уч кун гача қамоқца олиб туриш ва 5 сўмгача жарима со­
лиш га ҳак^и эди.
Қ иш лоқ жамоаларида асосан, маҳаллий феодаллар бў- 
либ, уч йилга сайлов асосларида ташкил топган волост 
бош қарувчиси поғонали сайлов йўли билан, яъни 50 хо- 
надондан сайланган бир киши миқдорида тузилган во­
лост кенгашида сайланиб, ҳарбий губернатор томонидан, 
қиш лоқ оқсоқоллари эса бир хонадондан биттадан сай­
ланган вакиллар томонидан сайланиб, уезд бошлиғи то­
монидан тасдик,панган.
Хулоса қилиб айтганда, ҳарбий-бю рократик мустамла­
качилик сиёсий режими гўёки халқ томонидан сайланиб 
қўйилувчи маҳаллий бошқарув органлари билан ўраб қў- 
йилган эди. 1886 йил 12 июндаги Низомга кўра, суд, м о­
лия, ўқув юртлари, телеграф хизмати муассасаларидан 
таш қари барча соҳаларда ўлкани бош қариш Россия Ички 
ишлар вазирлигининг маҳаллий бошқаруви, Ҳарбий ва­
зирлик томонидан амалга ошириларди.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---