“Fakultetlararo umumtexnika fanlari” kafedrasi «Muhandislik chizmasi va eskizi» fanidan maruzalar matni muallif: Nurmetov M. R

10.4-chizma Uchinchi chorak ortogonal proyeksiyasi. 
 
FVPda chizilgan chizma frontal proyeksiya (FE), EVPda tasvirlangani esa 
profil  proyeksiya  (EE)  va  HP  chizilgani  gorizontal  proyeksiya  deb  ataladi.  Bu 
chizmada  hamma  uch  ko’rinish  o’zaro  bog’liqdir:  gorizontal  proyeksiya 
to’g’ridan-to’g’ri FE ustida joylashadi; EE gorizontal chiziqlar yordamida FE bilan 
bog’lanadi; gorizontal proyeksiya va EE 45  burchak ostidagi proyeksiya chiziqlari 
ostida  bog’lanadi.  Shu  sababli  ortogonal  proyeksiyaning  muhimligi  bu  ularning 
uchta ko’rinishining o’zaro bog’langanligidadir. 
10.4-chizmada  blokni  uchta  ko’rinishlarining  uchinchi  chorakdagi 
proyeksiyalari 
tasvirlangan; 
10.5 
chizmada 
xuddi 
shu 
blokni 
uchta 
ko’rinishlarining birinchi chorakdagi proyeksiyalari tasvirlangan. 
U holda FE gorizontal proektsiyaning yuqorisida va EE dan chap tomonda 
joylashadi.(uchinchi  chorak  bilan  taqqoslang).  EE  va  gorizontal  proektsiyalar 
proyeksiyalovchi chiziqlar bilan o’zaro 45  burchak ostida bog’lanadi.  
Uch  tekislik  orasidagi  fazodagi  blok  va  shu  blokni  uchta  tekislikka 
proyeksiyalanishi,  ortogonal  proyeksiyalarning  asosiy  qoidasidir.  Bu  hammaga 
tushinarli bo’lishi kerak. Kimki bu proyeksiyalarni o’rganishni xoxlasa 13- bobga 
murojat qilsin.  
Keyingi  sistemani  o’rganish  yetarlicha  oson  va  u  ko’pgina  o’quvchilarga 
kerakdir. 

---