“Fakultetlararo umumtexnika fanlari” kafedrasi «Muhandislik chizmasi va eskizi» fanidan maruzalar matni muallif: Nurmetov M. R

 
To`g`ri burchakning proektsiyalanish xususiyatlari 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
4.7-chizma 
 
Agar  to`g`ri  burchakning  bir  tomoni  tekislikka  parallel  bo`lib, 
ikkinchi  tomoni  unga  perpendikulyar  bo`lmasa,  mazkur  to`g`ri  burchak  bu 
tekislikka xaqiqiy kattaligida proektsiyalanadi. 
Shakldagi  ABC=90
0
  teng  va  uning  ikki  tomoni  Н  tekislikka  parallel 
vaziyatda  joylashgan.  Bu  vaziyatda  uning  gorizontal  proektsiyasining  qiymati 
o`ziga  teng  bo`lib  proektsiyalanadi,  yani    ABC  =  90°  bo`ladi.  To`g`ri 
burchakning ВС tomoni Н ga perpendikulyar qilib o`tkazilgan  Р  tekislikda  deb 
faraz qilsak, u xolda ABIIP bo`ladi. Agar to`g`ri burchakning ВС tomonidan 
АВ  tomoni  atrofida  aylantirib,    ixtiyoriy  ВС  vazuyatga  keltirsak  to`g`ri 
burchakning  bu  tomoni  ВС  Р  bo`lib  qoladi  va  chizma)  Demak,  agar  to`g`ri  burchakniing  biror  bir  tomoni  proektsiyalar 
tekisligiga  parallel  bo`lsa,  uning  shu  tekislikdagi  proektsiyasi  to`g`ri  burchak 
bo`lib  proektsiyalanadi.  To`g`ri  burchak  ning  proektsiyalanaish  xususiyatidan 
chizma geometriyada metrik masalalarni echishda keng foydalaniladi. 
Misol: D nuqtadan АВ chiziqgacha bo`lgan masofа qurilsin.   
1.Fazodagi  D  nuqtaning  frontal  proektsiyasi  d`  dan    АВ  to`gri 
chiziqning frontal proektsiyasi  a`b` ga perpendikulyar tushiramiz. 
2.О`tkazilgan  perpendikulyar  chiziq  berilgan    a`b`  proektsiyasi  bilan 
kesishib, k` nuqtani beradi. 
3.  К  nuqtaning  k
`
  proektsiyasi a`b` kesmasiga tegishli bo`lgani uchun, 
К  nuqtaning  gorizontal  proektsiyasi  к  ab  kesmaning  gorizontal  proektsiyasida 
yotadi. 
4.[DK] ning xaqiqiy kattaligini to`g`ri burchakli uchburchaklar usulidan 
foydalanib aniqlaymiz.