Fakulteti ta’lim yo‘nalishi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
ZAHIRIDDIN MUHAMMAD BOBUR NOMIDAGI
ANDIJON DAVLAT UNIVERSITETI


____________________ FAKULTETI


______________________ TA’LIM YO‘NALISHI


__-BOSQICH «__» GURUH TALABASI


______________________________________NING


________________________________________ FANIDAN

KURS
ISHI

MAVZU: _______________________________________________


_________________________________________________

Tekshirdi: ____________________
Andijon-2022
Mundarija:
Kirish………………………………………………………………………………3
Asosiy qism.
I BOB. ELEKTRON KUTUBXONA TASHKILIY TA’MINOTLARI TAHLILI.
1.1. Elektron kutubxonalarni shakllantirishda tashkiliy ta’minotning o‘rni va ahamiyati…………………………………………………………………………...6
1.2. O‘zbekiston Respublikasi va rivojlangan chet el mamlakatlarida elektron kutubxonalarning tashkiliy ta’minotini yaratishga qaratilgan ishlar tahlili………10
1.3. O‘zbekiston respublikasi axborot-kutubxona muassasalari elektron kutubxonasi tashkiliy ta’minotlari tahlili…………………………………………………….…16
II BOB. ELEKTRON KUTUBXONANING TASHKILIY TA’MINOTINI SHAKLLANTIRISH.
2.1. O‘zbekistonMilliykutubxonasiningtashkiliyta’minoti……………………….20
2.2. Oliy va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarining axborot-resurs markazlarining elektron kutubxonasining tashkiliy ta’minoti……………………26
2.3. Elektron kutubxona tashkiliy ta’minoti dasturiy vosita sifatida elektron kutubxona tashkiliy ta’minoti dasturiy vositasini yaratish algoritmlari…………..29
Xulosa…………………………………………………………………………….39
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati…………………………………………….40


KIRISH
Insoniyatning deyarli doimo oldida turgan eng muhim vazifalaridan biri ma'lumotni vaqt va makonda saqlashdir. Kitob chop etish boshlangandan beri kitoblar (bosma nashrlar) axborotni saqlash va tarqatishning asosiy shakli, kutubxonalar esa axborotni saqlash va undan foydalanishning asosiy vositasiga aylandi.
Qo‘lda yozilgan va bosma hujjatlarni saqlash va ulardan foydalanish yaxshi yo‘lga qo‘yilgan. Bu yerda boy tajriba, ko‘plab avlod mutaxassislarining ilmiy izlanishlari va amaliy ishlari natijalari to‘plangan. Lekin ko‘rinib turibdiki, axborot hajmining doimiy ortib borishi bilan ular bilan ishlash (saqlash, qidirish, hisobga olish va hokazo) tobora qiyinlashib bormoqda. Kompyuter texnikasining rivojlanishi axborotni elektron shaklda saqlash va tarqatish imkonini berdi. U insoniyat tarixida matbaa ixtirosi bilan taqqoslanadigan inqilobiy rol o‘ynaydi.
Elektron shakl axborotni yanada ishonchli, ixcham va qulay shaklda saqlash, uni tarqatish tezligi va qulayligini oshirish imkonini beradi. Elektron shaklda, bosma nashrdan farqli o‘laroq, ma'lumotni erkin boshqarish mumkinligi ham muhimdir. Bu borada elektron nashrlar soni yil sayin ortib bormoqda.
Axborot kutubxona - bu tizimning o‘zida mahalliylashtirilgan, shuningdek, telekommunikatsiya tarmoqlari orqali unga mavjud bo‘lgan turli xil elektron hujjatlar to‘plamlarini ishonchli saqlash va ulardan samarali foydalanish imkonini beruvchi axborot tizimi.
Elektron kutubxonalarni yaratish bo‘yicha ishlarning sezilarli rivojlanishi 90-yillarning oxirida ishonchli saqlash, tezkor qayta ishlash va samarali foydalanishni ta'minlaydigan tegishli hisoblash texnikasi va axborot texnologiyalari paydo bo‘lgan paytda kuzatildi. katta massivlar heterojen ma'lumotlar. Aynan shu davrda bir qator mamlakatlarda raqamli kutubxona loyihalari tayyorlana boshladi.

Axborot resurslarining integratsiyasi deganda turli xil ma'lumotlardan foydalanish (qulay va birlashtirilgan foydalanuvchi interfeyslaridan foydalanish) maqsadlarida, uning xususiyatlarini, taqdimot xususiyatlarini va foydalanuvchining uni manipulyatsiya qilish imkoniyatlarini saqlab qolish uchun kombinatsiya tushuniladi. Bunday holda, resurslarni birlashtirish jismoniy amalga oshirilishi shart emas, u Axborot bo‘lishi mumkin. Asosiysi, u foydalanuvchiga mavjud ma'lumotlarni bir butun sifatida idrok etish imkoniyatini beradi. Ushbu sohada ishlab chiqilgan yangi texnologiyalar, birinchi navbatda, ushbu eng muhim muammoni hal qilishga qaratilgan. Xususan, raqamli kutubxonalar o‘zlari bilan yangi, yuqori darajadagi semantik tavsifni olib keldi.

Elektron kutubxonada samarali navigatsiya deganda foydalanuvchining o‘zini qiziqtirgan ma'lumotni barcha mavjud axborot maydonida eng kam kuch sarflagan holda maksimal to‘liqlik va aniqlik bilan topish qobiliyati tushuniladi. Ushbu yondashuv bilan, axborot tizimlari va ma'lumotlar bazalarida qo‘llaniladigan taniqli ma'lumot qidiruvlari navigatsiya vositalarining alohida holatlari hisoblanadi.
Bugungi kunda bosma axborot raqamli kutubxonalar shakllanishining asosiy manbai hisoblanadi.