Fakultet: Telekammunikatsiya

Muhammad al-Xorazimiy nomidagi Toshkent axborot texnalogiyalari unversiteti

Fakultet: Telekammunikatsiya.

Guruh: 414-20.

Fan: Kiber xavfsizlik (amalyot).

Vazifa: 1- amalyot ish.

Variant: 13

1-AMALIY MASHGʻULOT.

Mavzu: Risklarni baholash. Kiberxavfsizlikning asosiy tushunchalari bilan yaqindan tanishish, tahdidlar va risklarni baholash boʻyicha koʻnikmalarni oshirish.

Nazariy qism:

Axborot deb inson sezgi organlari orqali qabul qiladigan barcha ma’lumotlarga aytiladi. Axborot lotincha “ information” soʻzidan olingan boʻlib, tushuntirish, biror narsani bayon qilish yoki biror narsa yoki hodisa haqidagi ma’lumot ma’nosini anglatadi.

Kiberxavfsizlik deganda tabiiy yoki sun’iy xarakterdagi tasodifiy yoki qasddan qilingan ta’sirlardan axborot va uni qoʻllab-quvvatlab turuvchi infrastrukturaning himoyalanganligi tushuniladi.

Axborot xavfsizligiga tahdid deganda axborotning buzilishi yoki yoʻqotilishi xavfiga olib keluvchi himoyalanuvchi obektga qarshi qilingan harakatlar tushuniladi .

Tahdidlarning toifalari: 1-paydo boʻlish tabiatiga koʻra: tabiiy va sun’iy; 2-motivatsiya darajasiga koʻra: tasodifiy va qasddan

1. Tahdidlar jadvali. Risklar oʻlchovi boʻyicha tahdidlarni ranjirlash.

Matritsa yoki jadvaldan oqibatlar omillarini (aktivlar qiymatini) tahdidning yuzaga kelish ehtimolligi bilan bogʻlash uchun (zaifliklar aspektlarini hisobga olib) foydalanilishi mumkin. Birinchi qadam, xavf ostida boʻlgan har bir aktiv uchun, oldindan belgilangan, masalan, 1 dan 5 gacha shkala boʻyicha oqibatlarni baholashdan iborat (1-jadaval, “b” ustun). Ikkinchi qadam, har bir tahdid uchun, oldindan belgilangan, masalan, 1 dan 5 gacha shkala boʻyicha tahdidlarning yuzaga kelish ehtimolligini baholashdan iborat (1-jadaval, “c” ustun). Uchunchi qadam “b” va “c” ustunlarni koʻpaytirish (b * c) yoʻli bilan, risk oʻlchovlarini hisoblab chiqishdan iborat. Nihoyat, tahdidlar risk oʻlchoviga mos keladigan tartibda ranjlanishi mumkin. Bu misolda “1” eng kam oqibatlarga va yuxaga kelishning eng past ehtimolligiga toʻgʻri kelishini ta’kidlab oʻtish zarur.

Biriktirilgan mavzu: “ARXIV”

Taxdidlar	Oqibatlar (b)	Taxdidlarning yuzaga kelishi (c)	Risk O`lchovi (d)	Taxdidlarni renjrlash (e)
Axborot o`g`irlanishi	8	3	24	4
Kompuyuter viruslari	9	8	72	1
Uskuniga jismoniy ta`sir	6	5	30	3
Tashkilot hodimiga	9	4	36	2
Tabiy muhit	10	2	20	5

Taxdid Oqibat


Fayillar o`chib ketishi

Tashqi xotiraga nazoratsiz bog`lanish



Antivirus himoya

Bog`lanishdan oldin nazorat
ta`sirini kamaytirish



Fayillarni yashirin papkada saqlash

Fayillar o`g`irlanishi

Yashirin fayl ko`rinishida saqlash

Kompuyuter viruslari

Reklamalarga osongina ishonmaslik

Sayitlardagi laxatiron reklamalar



Qurilmani o`zgalarga ishonmaslik

O`zgalar taxdidi



Fayillarning buzilishi