Фойда, хизмат кўрсатиш ҳажми ваунинг таннархи ўртасидаги боғлиқлик
Горизонтал бўйича кўрсатиладиган хизмат ҳажми (неча варақ), вертикал бўйича хизмат таннархи ва сотувдан олинувчи тушумдан иборат бўлган фойда акс эттирилади.
График бўйича сотув ҳажми қандай бўлганда фирма фойда олишини аниқлаш мумкин. Шунингдек, харажатлар сотувдан олинувчи пул тушумига тенг бўлган нуқтани, яъни зарарсизлик нуқтасини ҳам аниқлаш мумкин. Бизнинг мисолда бу нуқта сотиладиган хизматлар ҳажмининг тахминан 35% атроида бўлади.
Шундай қилиб, компьютер клуби мисолида кўриб чиқилган лойиҳа бўйича кўрсатиладиган хизмат турлари ва уларнинг тарифларидан келиб чиқиб, клуб кўрсатувчи хизматлар таннархи ва хизмат кўрсатишдан келиб тушувчи пул тушумини ҳисоблаб чиқамиз (14-жадвал).
14-жадвал.
Кўрсатиладиган хизматлар таннархи ва хизмат кўрсатишдан келиб тушувчи пул тушуми ҳисоб-китоби
Хизмат тури |
Кўрсатилган хизмат ҳажми
|
Таннарх, минг сўм
|
Пул тушуми, минг сўм
|
2003 й
|
2004 й
|
2003 й
|
2004 й
|
2003 й
|
2004 й
|
1 соат компьютерда ишлаш
|
22500
|
30000
|
8599.5
|
11466
|
14625
|
19500
|
1 варақ принт.
|
11250
|
15000
|
793.1
|
1057.5
|
1350
|
1800
|
1 варақ скан.
|
4500
|
6000
|
211.5
|
282
|
360
|
480
|
Жами
|
|
|
9604,1
|
12805,5
|
16335
|
21780
|
Кредитд
ан фойдаланиш вақти учун фойда ва зарарлар ҳисоб-китобини келтирамиз (15-жадвал).
15-жадвал.
Фойда ва зарарлар ҳисоб-китоб, минг сўм
Кўрсаткичлар
|
2003 й
|
2004 й
|
Хизмат кўрсатишдан келиб тушган пул тушуми
|
16335
|
21780
|
++С (20%)
|
3267
|
4356
|
республика қишлоқ хўжалик ва озиқ-овқат маҳсулотлари ишлаб чиқарувчиларни, аграр фанларни қўллаб-қувватлаш жамғармасига ажратмалар ва автойўллардан фойдаланиш воситалари эгаларининг ажратмалари
|
261,2
|
348,3
|
Маҳаллий стабилизация жамғармаларига мақсадли тўловлар
|
320
|
426,6
|
Ўзгарувчан харажатлар
|
905,9
|
1207,8
|
Ўзгарувчан фойда (п.1-п.2-п.3-п.4-п.5)
|
11580,9
|
15441,3
|
Доимий харажатлар
|
8698,2
|
11597,7
|
Маҳсулотни сотишдан олинувчи фойда (п.6-п.7)
|
2882,7
|
3843,6
|
Кўчмас мулк солиғи (1%)
|
119
|
91
|
Солиққа тортилувчи фойда
|
2763,7
|
3752,6
|
Фойда солиғи (30%)
|
829,1
|
1125,8
|
Соф фойда, жами (п.8 - п.9 - п.11)
|
1934,6
|
2626,8
|
Соф фойдадан фойдаланиш
|
|
|
Кредит бўйича тўловлар
|
857,1
|
1142,9
|
Кредит бўйича фоизлар
|
1028,1
|
571,5
|
Соф даромад (п.12+амортизация)
|
4034,6
|
5426,8
|
Шундай қилиб, барча ташкилотлар ва бюджет билан ҳисоб-китоб қилгандан сўнг корхона тасарруфида лойиҳани амалга оширишнинг дастлабки икки йили учун 4564,1 минг сўм соф фойда қолади.
16-21-жадваллар нақд пул оқими ҳақида ахборот беради. Жадвалда келтирилган маълумотлардан келиб чиқадики, ишлаб чиқариш ҳажми ва хизматларни сотиш нархлари харажатларни қоплаб, кредитлар ва улар бўйича фоизларни тўлашга имкон беради.
22-жадвалда келтирилган қарзларни қоплаш коэффициентини ҳисоблаш лойиҳа қарзларни қоплаш учун юқори иқтисодий самарага эга эканлигидан, яъни кредитни қайтариб бермасилик рискининг жуда пастлигидан далолат беради.
22-жадвал.
+арз мажбуриятларини тўлаш ҳисоб-китоблари, минг сўм
Кўрсаткичлар
|
2003 г.
|
2004 г.
|
Солиқлар тўлангандан кейин соф фойда
|
1934,6
|
2626,8
|
Амортизация
|
2100
|
2800
|
Жами (п.1+п.2)
|
4034,6
|
5426,8
|
Асосий қарзни тўлаш
|
857,1
|
1142,9
|
Кредит бўйича фоизларни тўлаш
|
1028,1
|
571,5
|
Жами (п.4+п.5)
|
1885,2
|
1714,4
|
+арзни қоплаш коэффициенти (п.3/п.6)
|
2,1
|
3,2
|
Лойиҳани амалга оширишдан олинувчи соф фойдани дисконтлаймиз ва олинган ахборотни таҳлил қиламиз. Лойиҳа бўйича соф келтирилган қийматни (NPV) қуйидаги формула бўйича топамиз:
NPVқ3,0*(1/(1+0,6))+3,7*(1/(1+0,8)2)+5,4*(1/(1+0,8)3)+5,4*(1/(1+0,8)4)+5,4*(1/(1+0,8)5)+5,4*(1/(1+0,8)6)+0,5*(1/(1+0,2)7)-14қ-8.9
Do'stlaringiz bilan baham: |