F. T. Miraxmedov, A. T. Ibragimov tdpu

Jamoali taktik harakatlar. 
Barcha jam oa abzolari va shu bilan birga 
hujumda o’yinni boshqarishda usullaming bir-biriga ta’sirini tanlab olish 
tavsiya etiladi. Bunday tanlov raqib jamoa o’yinining qanday taktik 
sxemasidan foydalanishiga hamda texnik va ruhiy tayorgarlikka bog’liq.
Jamoali taktik harakatlami o’rganish jamoani tuzish va o’yinchilaming 
asosiy faoliyatini aniqlash vaqtida boshlanadi. O ’yinning taktik sun>atini
48

---

tanlash yoki taktik harakat tizimini o’zaro ta’sirini, shug’ullanuvchi 
imkoniyatlaridan kelib chiqqan holda himoya va hujumdagi har bir 
o’yinchiga vazifa belgilanadi.
RUHIY TAYYORGARLIK
Ruhiy tayyorgarlik-bu aniq bir sport turiga zid ruhiy jarayonlami va 
shaxs xususiyatlarini shakllantirish hamda rivojlantirishga qaratilgan 
pedagogik jarayon.
Ular sportchilarda trenirovka va musobaqada qatnashish vazifalarini 
muvaffaqiyatli hal etishni ta’minlaydigan ruhiy funktsiyalar, jarayonlar, 
holatlar va shaxs xususiyatlarini shakllantirishga qaratilgan.
Sportchining «ruhiy tayyorgarligi» tushunchasi ikkita tushunchani o’z 
ichiga oladi: umumiy ruhiy tayyorgarlik va muayyan musobaqaga ruhiy 
tayyorgarlik umiuniy ruhiy tayyorgarlik butun sport takomillashuvi 
jarayoni davomida jismoniy texnik va taktik tayyorgarlik bilan olib 
boriladi. Uning yordamida quyidagi o’ziga xos vazifalar hal etiladi:
- sportchining axloqiy sifatlarini tarbiyalash;
- sport jamoasi vajamoadagi ruhiy muhitni shakllantirish;
- iroda sifatlarini tarbiyalash;
- ilg’ab olish jarayonlarini rivojlantirish;
- diqqatni, uning mustahkamligi va jamlanishini rivojlantirish;
- o’z hayajonlarini boshqarish qobiliyatini rivojlantirish.
Sportchining irodaviy fazilatlarini tarbiyalash va jismoniy sifatlarini
rivojlantirish bir-biri bilan uzviy bog’liq. Iroda tayyorgarligi o ’zining 
pedagogik mohiyati jihatidan sport faoliyati sharoitiga moslab amalga 
oshiriladigan axloqiy tarbiya, jumladan irodani tarbiyalash jarayoni.
Sportchining iroda tayyorgarlik jarayonida hal etiladigan vazifalar, eng 
awalo, faoliyatni yuzaga chiqaradigan sabablami to’g ’ri tushunishdan 
iborat.