F. R. Xolboyev, D. A. Azimov, E. Sh. Shernazarov z o o g e o g r a f I y a

qarash bo‘yicha, turlaming ko‘payish va qishlash hududlari yagona
murakkab areal hisoblanadi. D.V.Panfilovning (1960) qayd etishicha, tur
vakillarining hayot sikllari kechadigan makon tur areali hisoblanadi.
Bundan shunday xulosa chiqadiki, o ‘tkinchi qushlaming xuddi shun-
61

---

day baliqlaming ko‘payish va qishlash joylari, boshqa migratsiya
qiluvchi hayvonlaming tur vakillari uchraydigan joylar ulaming areal-
lari hisoblanadi. Chunki mazkur turlar yashashi uchun ko‘payish va
qishlash joylarida (areal qismlarida) bo‘lishi zarur va shartdir. Bun­
day xususiyat uzoq yillar davomida evolutsion jihatdan shakllangan
bo‘lib, hayot siklining ajralmas moslanishi bo‘lib hisoblanadi.
Arealni xaritada ifodalash areal to‘g ‘risida nisbatan aniq ma’lumot
olish imkonini beradi va bunda bir taksonomik birlikni boshqasi bilan
solishtirib ko‘rish imkoni yaratiladi. Odatda, qoida tariqasida kenja
turlaming areallari alohida xaritalashtirilmaydi va kenja turlaming
tarqalish joylari o ‘zaro birlashtirilgan holda umumiy tur tarqalgan
areal xaritasida ifodalanadi.
Tur arealini xaritada belgilashda bir nechta usullardan foydala-
nish mumkin. Bunda tur, avlod yoki boshqa taksonomik birliklaming
areali to‘liq yoki shtrix chiziqlar, nuqtalar, bo‘yash va boshqa shartli
belgilar orqali belgilanadi (
2
-rasm).
2-rasm. Olato ‘g ‘anoqning murakkab areali: bo ‘yalgan jo yla r -
qishlash arealini; bo ‘yalmagan joylar - uya qurish arealini; strelka -
migratsiya yo ‘nalishini ifodalaydi.
62

---

Agarda bitta xaritada bir nechta turning areallarini ifodalash