Ғ. м. қосимов менежмент ўзбекистоп Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги упиверситетлар ва олий техника

а н и қ л а й д и л а р
(бунинг учун 12-ойлик сирпанувчи ба- 
шоратдан фойдаланилади) ва ўзларининг режаларига 
тегишли ўзгаришлар киритадилар. Йирик ишлаб чи- 
қариш ташкилотидаги режалаштириш жараёни 9-чиз- 
мада келтирилган.
9-чизма. Бозор иқтисодий ш ароитида йирик ишлаб чиқариш
таш килотида режалаш тириш жараёни
92
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Вазифанинг тузилиши «Ушбу вазифани ташкил 
этувчи ҳаракатлар (ишлар) қандай қилиб ўзаро рас- 
мий боғлиқлиқца» — деган саволга жавоб беради. Одат- 
да корхона вазифасини режалаштириш кўп бўлин- 
малар томонидан бажарилади. Сўзсиз бунда етакчи 
ролни режалаштириш бўлими бажаради. Аммо режа­
лаштириш бўйича ишларнинг асосий қисмини молия 
бўлими, бухгалтерия, таъминот, харид, маркетинг, 
НИОКР (ИТТКИ) ва бошқа бўлимлар бажарадилар. 
Бунга йирик машинасозлик корпорациясининг кор- 
хонаси режа тузилиши ва таркиби яққол мисол бўли- 
ши мумкин.
Корхона тузилиши ва режа таркиби ўз ичига қуйи- 
дагиларни олади:
— маҳсулотни ишлаб чиқариш ва харид қилишни 
(маҳсулотнинг номи ва ҳажми);
— техник ва ташкилий ривожини (технологик ва 
янги маҳсулотни ривожланиши);
— ишлаб чиқариш самарадорлигини оширишни 
(ишлаб чиқариш, меҳнат умумдорлиги, соф фойда 
ва рентабелликларнинг ўсиш суръати);
— меҳнат ва материалларни меъёрлашни (харажат­
лар, сарфлар, таннархлар меъёри);
— сармоя қўйиш ва капитал қурилишни;
— моддий-техник таъминотни;
— шахе ва унинг иш ҳақини;
— таннарх, соф фойда ва рентабелликни;
— моддий рағбатлантириш тизимини;
— молиявий режани;
— жамоанинг ижтимоий ривожланишини;
— табиатни муҳофаза қилиш ва табиий ресурслар- 
дан оқилона фойдаланишни.
Шундай қилиб, вазифанинг мазмуни, жараёни ва 
тузилиши уларни таэушл қилиш йўналиши билан 
бирдир. Бу тах^лилнинг натижалари вазифанинг ри­
вожланиши учун асос бўлади. Тах,дил натижалари ёки 
бошқа вазифалар ташкилотнинг ишини ва тузили- 
шини лойиҳалаш учун фойдаланилади.
93
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

7.2. Ишни лойиҳалаш
7.2.1. Ишларни лойиҳалашдаги қарашлар тизими 
(концепция)
Индивид (ҳар бир киши), гуруҳ ёки ташкилотдан 
маълум натижани олиш кўпгина омилларга боғлиқ. 
Етакчи омиллардан бири бу индивид ишини бажа- 
ришидир. Бу ерда «иш» тушунчаси «вазифа» тушун- 
часилан фарқли. Юқорида қайд қилинганидек, вази­
фа ёки масала индивид, гуруҳ ёки ташкилот у ёки бу 
фаолиятнинг бажарилиш мазмунини асосан ифода- 
лайли. яъни нима қилмоқ керак, деган саволга жа- 
гюб беради.
«Иш» тушунчаси фаолиятни амалга оширишнинг 
ташкилий томонини ҳам ўз ичига олади, яъни қан- 
дай бажармоқ ва кимга бажартирмоқ лозим, деган 
саволга жавоб беради. Буларнинг ҳаммаси бир бўлиб 
у ёки бу қисмнинг ишини аниқ ажратиш ва таъриф- 
лаш имконини беради. Бу жараённи ташкилотда ишни