Ғ. м. қосимов менежмент ўзбекистоп Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги упиверситетлар ва олий техника

4
.
4
. 
Ташкилотнинг ички ва ташқи муҳитларини 
таҳлил қилиш
Ташкилотнинг асосий ички ўзгарувчанликларига 
тузилма, вазифалар, топшириқлар, технология, со­
циотехник йўллар ва одамлар киради. Барча ўзгарув- 
чан муҳитлар ўзаро бир бири билан боғлиқ. Чунки 
уларнинг тузилиши социал техник кичик тизим деб 
қаралади. Бунда социал (одам) компоненти ва тех­
ника компонентлар корхонанинг барча бўғинларида 
қатнашади. Улардан бирининг ўзгариши маълум да- 
ражада бошқаларига таъсир қилади. Бир ўзгарувчи- 
нинг такомиллашиши, чунончи технология, албатта 
унумдорликнинг ошишига олиб келиши шарт эмас, 
агар бу ўзгаришлар бошқасига салбий таъсир кўрсат- 
са, мисол учун, одамларда.
Қуйида ички ўзгарувчанлар: мақсадлар, тузилма, 
масалалар, технология ва инсонларнинг ўзаро ало- 
қаларининг андозаси келтирилган (4-чизма).
Бошқариш амалиётида ички ўзгарувчанларга ҳеч 
қачон бир-бирига боғлиқ бўлмаган ҳолда қараб 
бўлмаслигини тушуниш ўта муҳим. Масалан, ишнинг 
мазмуни билап технология сўзсиз бир-бирига бог- 
лиц.
Ташкилотнинг муваффақияти ички муҳит билан 
бирга ҳал қилувчи даражада бошқа кучларга ҳам бог- 
лиц. Бу куч ташкилотга нисбатан ташқи ва катта таш- 
қи ўрамда таъсир этувчидир. Мураккаб иқгисодий 
вазиятда бошқариш функцияларини самарали бажар- 
моқ учун ташқи ўзгарувчанларнинг таъсирини тушу­
ниш зарур.
Бошқариш назарияси ва амалиётининг тараққи- 
ётига ҳисса қўшган барча мактаблар ўз йўналишлари 
бўйича ташкилот раҳбарияти ташкилотнинг муваф- 
фақиятли ишлаши мақсадида маълум таъсирга эъти-
62
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

> Т е х н о л о г и я
И нсонлар 
М ақсадлар
-* М асалалар -
4
— 
Т А Ш К И Л О Т
4-чизма. И чки ўзгарувчанларнинг бир-бирига боғлиқликлари
борни оширдилар, корхона ташқарисидаги омил- 
ларга эътиборни кам қаратдилар. Бугунги кунда бу 
ҳамма мактабларнинг ғоявий йўналишларининг кат­
та камчилигидир. Ҳар бир мактаб ташкилотнинг са- 
марали мақсадларига эришишини ошириш нуқтаи 
назаридан баҳоладилар. Ш унинг учун маълум маъно- 
да ҳар бир мактаб тўғри йўл тутган, чунки таш ки­
лотни сақлаб қолиш ва унинг самарадорлиги учун 
нисабатан улар муҳим эди. Аммо замонавий таш ки­
лотларнинг атроф муҳитдаги ўзгаришларга мосла- 
шишларига тўғри келади. Уларнинг андозалари қу- 
йидаги 5-чизмада келтирилган.
Материаллар, меҳнат ресурслари ва маблағларни 
таъминловчилар, қонунлар ва давлатнинг бошқарув 
органлари, истеъмолчилар ва рақобатчилар таш ки­
лотларнинг мақсадларига тезда таъсир кўрсатади, 
технология, иқгисодиётнинг ҳолати, сиёсий аҳвол ва 
ижтимоий-маданий (маънавият) каби омиллар таш- 
килотларга аста-секин таъсир кўрсатади. Инсоний ва 
ижтимоий йўналишларни ҳисобга олиб ходимларга, 
истеъмолчиларга ва маҳаллий халққа таъсирларини 
ўйлашлари керак ҳамда ижтимоий муаммоларнинг 
ечилишига ижобий ҳисса қўшишлари лозим.
Тузилма
63
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Ўэгаришлар
5-чизма. Таш килотларга кутилмаган ҳолатларнинг таъсир этиш
андозаси
64
www.ziyouz.com kutubxonasi

---