Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati
Asosiy adabiyotlar:
1. Д урови ч А .П . У чебное М ар к ети н г в туризме. 4-е изд. М инск:
ООО “ Н овое з н а н и е ” , 2004.
2. Г о л у б к о в Е. П. М а р к е т и н г о в ы е и с с л е д о в а н и я ( т е о р и я ,
м етодология и п ракти ка ) 3-е изд. М оск ва “Ф и н п р е с с ” 2003г
3. Kornilova F.K. Turizm marketingi. 0 ‘quv q o ‘llanm a. Toshkent:
Uzinkom sentr. 2003.
4. Я н к е в и ч B.C., Б езр у к о в а H. Я .М а р к е т и н г в г о с т и н и ч н о й
индустрии и туризм: р о сс и й ск и й м еж д ународн ы й опыт. М осква,
Ф и н а н с ы и статистика, 2003.
Q o ‘shim cha adabiyotlar:
5. М ар к ети н г, гостеприимство. Туризм Ф. Котлер. Д ж Боуэн.
Дж. М е й к е н з уч еб н и к, второе издание. Ю Н И Т И , 2002.
6
. Ж у к о в а М.А. И н д устри я Туризма: М е н е ж м е н т ор ган и зац и я ,
2004.
7. М ар к ети н г о в ы е и ссл ед ов ан и я
8
-е и зда н и е п ерсанг. П од ред.
С.Г. Б о ж у к -С -П б : и здательски й Д о м “ Н е в а ” , 2004.
57
5 -B O B . J A H O N M O L IY A V IY -IQ T IS O D IY IN Q IR O Z I
S H A R O IT ID A T U R M A H S U L O T B O Z O R IN IN G
XALQ ARO DAR A JAG A M O S L A S H U V I
5.1. X alqaro turistik b o zo r darajasi.
5.2. M arketingning xalqaro norm alariga rioya qilish.
5.1. Xalqaro turistik bozor darajasi
Yangi iqtisodiy m e x a n iz m tashkil qilish quyidagi aniq tad b irlarn i
am alga oshirishni talab qiladi:
— I m p o r t n i k a m a y tiris h va m e h m o n x o n a l a r n i m ijo z la r u c h u n
zam onaviy, xalqaro andozalarga javob beruvchi mebel va in v e n ta rla r
bilan t a ’minlash. Buning u c h u n mebel va inventarlar ishlab chiqaruvchi
q o ‘s h m a korx o n a la r tashkil etish;
— m illiy h u n a r m a n d c h i l i k b o 'y i c h a kichik k o r x o n a la r o c h is h ,
u l a r n i n g fa o liy a tin i k e n g a y tir is h , t u r i s t l a r u c h u n k u n d a l i k z a r u r
m ahsulotlarni ishlab chiqarish;
— t u r i s t l a r b o 's h v a q t in i o 't k a z i s h i u c h u n s o g 'l o m l a s h t i r i s h
m ark a zlari, k o 'n g i l o c h a r klublar, sport m arka zlari, turist p ark la ri,
kazino, te n n is kort m aydo n ch a larin i tashkil qilish;
— reklama (e'lon qilish) faoliyatini kengaytirish shunga m os poli-
grafiya bazalarini, audio, video, nashrni m ahsulotlar sifatini yaxshilash;
— suvenir m ahsulotlari, sport inventarlari, maxsus belgisi b o r turist
inventarlari ishlab chiqaruvchi xususiy va q o 's h m a k o rxona la r tashkil
etish;
— turizm iqtisodiga kapital q o 'y ilm alarn i jalb qilish u c h u n soliq
tartibi kafolatlar tizimini ishlab chiqish;
— turizm sohasidagi korxonalar tashqi iqtisodiy faoliyatini e r k in -
lashtirish y o ‘li bilan sarmoyalarni jalb qilish u ch u n qulay m uhit yaratish;
— mavjud m aterial — texnik bazani rekonstruksiyalash, uni xalq aro
a n d o z alar darajasiga yetkazish, mahalliy resurslarni to'liqroq ishlatishga
imkon beruvchi loyihalarni moliyalashtirish, turistlarga xizmat ko'rsatish
m u a m m o la r i n i y engillashtiruvchi 100—150 (n o m e r li) o 'r in li m e h
m o n x o n a la r ko'rish;
Iqtisodiy imtiyozlarga m oliyalashtirish va kreditlash, soliq solish,
turli h aq to 'la sh la rd a n ozod qilish kabi im tiyozlar kiradi.
1.
Q o 's h im c h a d a r o m a d solig'iga berilgan im tiyozni hisobga olib,
ularni turxo'jalikdagi q o 's h im c h a xizm atlarga sarflash tak lif etiladi.
58
2. T u riz m rivoji u c h u n ishlab ch iqarish, qurilish va b o s h q a boylik
m an b ala rin i b irin c h i n avbatda berilishini y o ‘lga q o ‘yish.
3. Qurilish u c h u n eng kam foizli (yiliga 20%) k o 'p m uddatli kreditlar
aj rat ish.
4. T u r iz m sohasini yer, m ulk va tra n s p o r t solig‘id a n o z o d qilish.
5. D a v la t b u d je ti h is o b id a n Oliy va X a lq t a ’lim i vazirligi yoki
«
0
‘z b e k t u r i z m » M K q o s h i d a o liy va o ‘r t a m a x s u s m a ’l u m o t l i
m utaxassislar tay y o rla n ad ig an in stitu tlam i tashkil etish.
6
. D avlat budjeti hisobidan e ’lo n (re k la m a ) b o 'y i c h a m a rke ting
tadbirlari, t u r m a h s u lo t k o ‘rgazmasi, ilm iy -ta d q iq o t ishlari, ilmiy a n -
ju m a n l a r o'tk az ish .
7. A gar turistlar tu rfirm a la rdan q o 's h i m c h a x iz m a tla r sotib oladigan
b o 'lsa, ularga aviabilet u c h u n 50% t e m i r y o ‘1 c h ip talari u c h u n 30 % va
avtobus c h ip talarig a 25 % ch e g irm a berish.
8
. F aoliyatga ruxsat o lg an d an keyin « O 'z b e k tu riz m » korxonalari
q a to rid a xususiy va nodavlat korxonalariga im tiy o z la r berish.
9. T uristlarga turli x izm atlar k o 'rsa tish uylariga, profilaktoriy va
san a to riy la rg a soliq imtiyozi berish.
10
. K etayotgan turistlarni viza va bojxona to'lovlari h a m d a mamlakat
ichidagi to 'lo v la rd a n o zod etish.
Q uyidagi ta d b irla rn i a lo h id a k o 'rsa tib o 'ti s h kerak:
1. D o m i y h a r a k a t d a g i T o s h k e n t - S a m a r q a n d , B u x o r o - T o s h k e n t
t u rp o y e z d in i qay ta tiklash. H a ftad a ikki m a r t a sa y o h a t tashkil qilish
m aqsadga muvofiq: j u m a , seshanba.
2. D a m olish kunlari u c h u n m arsh ru tla r ishlab chiqish: K u m u sh k o n ,
C h i m y o n , Y a n g io b o d , S h o h im a rd o n , Z o m i n va boshqalar.
3. Y oshlar u c h u n maxsus «Yoshtur»lar tashkil qilish, yoshlar startlari,
festivallari, konsert va sport tadbirlari uyushtirish.
4. A lo h id a qiziqishga ega b o 'lg a n va ishchi ah o lig a foydali kasaba
u y ushm alari turlarini tashkil etish.
5. Yozgi m av s u m va m e h n a tk a s h la rn in g ta 'ti l i n i hisobga olib. dam
olish va davolash d asturini ishlab chiqish lozim.
6
. Respublika «T a'lim iy m eh n at» m arkazini ochish, o'q itish , malaka
oshirish, yangi uslublar va boshqalar.
7. O 'z b e k is to n b o 'y lab O 'z b ek isto n diniy q o 'm ita s i y o rd a m id a diniy
t u r tashkil etish.
8
. S port tu rizm ig a qiziquvchilar u c h u n sport q o 'm ita s i yo rd a m id a
«sport-tur» uyushtirish.
59
9. Mutaxassislar orasidan t u r-o p e ra to rla r kengashini tuzish va o yda
2
m arta ichki va xalqaro tu riz m n in g m u a m m o la rin i hal qilish.
10. Respublika ichida za ru r m intaqaviy b u n d ay tashkilotlar tuzish
kerak.
11. Y irik s h a h a r l a r d a b a r c h a f i r m a l a r n i n g t u r m a h s u l o t l a r i n i
sotadigan markazlashtirilgan tu rfirm a la r tuzish.
12
.
1 0 - 1 2
s h a h a r d a o ' z b e k , rus va in g liz t i l l a r i d a x i z m a t
k o ’rsatadigan ekskursiya byurolarini tashkillashtirish.
13. 0 ‘qitish, ishga jo y la sh tirish bilan s h u g 'u l l a n u v c h i m axsus
turtashkilotlar tuzish.
Turistik xizmat marketingi turli xizmat k o ‘rsatishni tashkil qilishdan
ularni b ozorda sotishgacha b o ‘lgan ja ra y o n n i o ‘z ichiga oladi: talabdagi
xizm atni yaratish, e ’lon, tarqatish, sotish va foydalanish. M arketingning
k o ‘p b o s q ic h la ri m u ta x a s s is la r t o m o n i d a n k am o 'r g a n i l g a n . Biz
m a rk e tin g - tu r is t xizm atlarn i t a k o m illa s h tiris h n in g quyidagi c h o r a -
tadbirlarini tak lif etamiz:
— h u k u m a tla ra ro o'tkaziladigan b arch a tadbirlarda ishtirok etish;
— tu riz m tiz im in in g k o ‘rin ish in i ta k o m illa s h tiris h , t u r i z m n i n g
mavsumiy taqsimlanishini yaxshilash, sayohat ju g ‘rofiyasini kengaytirish;
— turistik-ekskursiya xizmati ko'rsatish turi va sifatini rivojlantirish;
— q o 's h i m c h a xizm atlar assortim entini ko'p aytirish va yaxshilash:
jah o n andozasiga muvoflq turistik obyektlarini tavsiflash, talabga k o 'r a
narx belgilashni yo'lga qo'yish;
— maishiy xizm at va aloqa vositalarini yaxshilash; tas hkilotlarning
reklam a-axborotini rivojlantirish va turistik tarm o q q a xizmat ko'rsatish;
— kadrlar tuzish va qayta tayyorlash tizim ini tak o m illa sh tirish ,
xodim la rn in g chet elda, chet el o 'q u v yurtlari va firm alarida amaliyot'
o 'ta sh in i t a ’m inlash;
— turizm ning tarixiy-m adaniy va rivojlanish potensialini o'rganish,
uni himoya qilish, qayta tiklash, targ'ibot va foydalanishni yo'lga qo'yish;
— T o sh k en t, S am arq a n d , Buxoro va Xivada tu rm a h s u lo tn i sotish
va e ’lon qilish.
M ark etin g tadbirlarini o 'tk az ish m ing xorijiy va m ing m ahalliy
turistlar ta rm o g 'in i yuzaga keltiradi, m illion dollar valuta,
2
m ingga
yaqin ja h o n andozasidagi (3—4 yulduzli) m ehm onxonadagi o 'rin , turizm
sohasidagi tashkilotlarning yaxshi moliyaviy holati, korxona, firm a,
k o m p a n iy a la r sonini oshirish orqali raqobatli m uhit b a rp o qilish kabi
natijalarni beradi.
60
Tarixiy va m e ’m o rc h ilik vodgorliklarni t a 'm i r l a s h , qayta tiklashni
m oliyalashtirish turli m a n b a la r orqali a m a lg a oshiriladi. Davlat b u d je
ti va m ahalliy k o rx o n a la r k o 'p i n c h a asosiy m a n b a b o 'lib xizm at qiladi.
T u r i z m d a n k e l a d i g a n v a l u t a t u s h u m i n i h i s o b l a s h va u n d a n
foydalanish m e x a n iz m in i tu zish (nodavlat tash k ilo tla rn i h a m q o 's h g a n
h o ld a ), xorijiy tu ristla rn in g valuta alm a s h tirish u c h u n n o rm al sharoit
yaratish zarurdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |