F I z I k a o’quv qo’llanma


     Fullerenlar va nanonaychalar



Download 10,16 Mb.
Pdf ko'rish
bet278/303
Sana06.08.2021
Hajmi10,16 Mb.
#140212
1   ...   274   275   276   277   278   279   280   281   ...   303
Bog'liq
FIZIKA (Oquv qollanma)

 

 28.3     Fullerenlar va nanonaychalar 

1985  yili  A+Shning  Sasseks  Universitetidan  (University  of  Sussex)  Xorald 

Kroto  (H.  W.  Kroto) va Rays Universitetidan (Rise University) Robert Kerl (R. F. 

Curl)  hamda  Richard  Smalli  (R.  E. Smalley) grafitni lazer nur dastasida bug’‘latish 

jarayonida  uning  bug’‘larida  ko‘p  atmoli  uglerod  klasterlarini  kashf  etdilar. 

Faqatgina  uglerod  atomlaridan  tashkil  topgan  va  ichi  g‘ovak  sharsimon  va 

qovunsimon  kristall  strukturaga  ega  bo‘lgan  uglerodning  bu  yangi  allatropik  shakli 

(1954  yil  katta  imoratlarini  yopish  uchun  ko‘p  qirrali  sferoid  shakldagi  qurilish 

konstruksiyasini  ixtiro  qilgan  amerikalik  arxitektor  R.  Fuller  (R.  Fuller)  sharafiga) 

fullerenlar  deb  ataldi.  Fullerenlarning  eng  mashhuri  C

60

  bo‘lib keyinchalik C



20

, C


70

C



82

,  C


96 

bo‘lgan  yengil  va  og‘irlari  ham  kashf  etildi.  Yuqorida  nomlari  zikr 

qilingan  olimlar  bu  kashfiyotlari  uchun  11  yildan  keyin  (1996  yil)  kimyo  Nobel 

mukofotiga  sazovor  bo‘lishdi.  1991  yilga  kelib  fullerenlerdan  diametri  0,  5-1  nm, 

uzunligi  esa  bir  necha  mikrongacha  boradigan  bir  (SWNT-single-walled  nanotube) 

va  ko‘p  qatlamli  uglerodli  nanonaychalar  (MWNT-multi-walled  nanotube) 

o‘stirishga  erishildi.  Bunday  natijaga  ilk  bor  yapon  olimi  S.  Iyjima  (S.  Iijima) 

erishdi.  Uglerodli  nanonaychalar  bug’ungi  kunda  keng  qo’llaniladigan  kremniyga 

asoslangan  mikroelektron  asboblarning  o‘rnini  qoplaydigan  istiqbolli  nanomaterial 

o‘laroq baholanmoqda.  

Uglerodli  nanonaychalarning  strukturalarini  bir  oz  o‘zgartirib  (masalan  bir 

strukturaviy  nuqson  hosil  qilib)  yoki  tashqaridan  elektr  maydon  ta’sir  ettirib 

o‘tkazuvchanligini  bir necha tartibga  o‘zgartirish  mumkin.   


Download 10,16 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   274   275   276   277   278   279   280   281   ...   303




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish