F. I. Salomova, L. K. Abdukadirova, X. A. Sadullayeva, S. A. Sharipova mutaxassislikka kirish

to‘liq to‘plami. B- DKS dozimetr- signalizatori. 
 
Radiatsion vaziyatni tezkor baholash uchun  (shu jumladan, maishiy 
sharoitda) nurlanishni aniqlash va nurlanish dozasi energiyasini baho-
lash tovushli signal va raqamli tablo yordamida amalga oshiriladigan 
indikatorga o‘xshash uskunalardan foydalanish mumkin. Bunaqangi tur-
dagi dozimetrlar sirasiga DKS, “Bella”, RM-1710 va boshqalar kiradi. 
 
                       
 
 
9.2.4-rasm: DKS dozimetr-signalizatori. 

---

302 
 
Individual (shaxsiy) dozimetrik nazorat. Individual dozimetrik nazo-
ratning asosiy maqsadi professional xodimlardagi tashqi ionlantiruvchi 
nurlanishning barcha turlaridan bo‘lgan individual dozali yuklamani 
aniqlashdan iboratdir (A toifasi). 
Ommaviy individual dozimetrik nazoratda ko‘pincha individual 
fotonazorat (IFK] va termolyuminestsentli dozimetrik (TLD) usullardan 
foydalaniladi.  
 
9.2.5-rasm: Termolyuminestsent dozimet (TLD). 
 
Individual fotonazorat  rentgen va gamma-nurlanishlarning indivi-
dual dozalari, shuningdek, beta-zarrachalar va neytronlar hisobiga nur-
lanishlar dozalarini qayd etish uchun qo‘llaniladi.   
Radiometrik nazorat. Dori vositalari radioaktivligini o‘lchash radio-
metrlar yordamida amalga oshiriladi. Radiometrlar alohida yadro 
zarrachalari va kvantlar nurlanishlarini hisoblash uchun mo‘ljallangan. 
Turli radiometrlarning asosiy tuzilishi bir xil bo‘ladi. Asbob 2  ta 
asosiy  —  qabul qiluvchi va qayd qiluvchi qismlardan iborat bo‘ladi. 
Qabul qiluvchi qism Geyger-Myuller hisoblagichi, sintillyatsion qistir-
ma (pristavka) va boshqalar bo‘lishi mumkin. Qayd qiluvchi  qism 
hisoblagich ishchi kuchlanish berilishini va hisoblagichdan kelayotgan 
impulslar qayd etilishini ta’minlaydi. Shu bilan birga har bir asbob 
uchun  o‘z  o‘lchov chegaralari va konstruktiv o‘ziga xosliklar mavjud, 
shu sababli ham asbobni tanlash va unda ishlash asbobning vazifasi, 
nomi va asbob boshqaruvchi barcha elementlarning vazifasi, shuning-
dek, unda ishlash tartibi ko‘rsatilgan yo‘riqnomalarga qat’iyan rioya 
qilgan holda amalga oshirilishi kerak.  

---

303