F. I. Salomova, L. K. Abdukadirova, X. A. Sadullayeva, S. A. Sharipova mutaxassislikka kirish

Tana a’zolarining radiosezgirligi 
 
Yuqori RS 
O‘rtacha RS 
Past RS 
Qizil ilik 
Qorataloq 
Timus 
Limfa bezlar 
Jinsiy bezlar 
Ko‘z gavhari 
Limfotsitlar 
Teri 
Mezoderma 
Hosilalari  (jigar, 
yurak, o‘pkalar...) 
Mushaklar 
Suyaklar 
Asab tizimi 
 
Nurlantirish dozalarini gigiyenik me’yorlashtirishda a’zolarning 
radiosezuvchanligi hisobga olinadi. 
 
9.1. Radiatsion gigiyena sohasidagi gigiyenik reglamentlash  
 
Radiatsion gigiyena sohasidagi me’yoriy hujjatlar. Aholining radiat-
sion xavfsizligini ta’minlashning asosiy vazifalari o‘rnatilgan chegara-
lardan  yuqori nurlanish olishni oldini olish  asosida deterministik 
samaralar namoyon bo‘lishiga yo‘l qo‘ymaslik va ijtimoiy va iqtisodiy 
omillarni hisobga olgan holda nurlantirishning  stoxastik  samaralari 
ehtimolini pasaytirishdan iboratdir.  
Aholining radiatsion xavfsizligini gigiyenik chegaralash va ta’min-
lashning asosida IN biologik ta’sirining o‘ziga xosliklarini hisobga olish 
turadi. Shu tufayli ham dunyo amaliyotida quyidagilarni hisobga olish 
qabul qilingan: 
-  INMdan nurlanish bilan bog‘liq bo‘lgan har  qanday  faoliyat  
foydadan ko‘ra ko‘proq zarar keltiradigan bo‘lsa, u amalga oshiril-
masligi lozim; 
-  nurlanishga duchor bo‘lgan odamlarda individual doza va miqdor 
imkoni boricha kichik qiymatga ega bo‘lishi kerak;    
-  faoliyati INM bilan bog‘liq bo‘lgan shaxslarning  nurlanishga 
duchor bo‘lishlari belgilangan doza chegaralaridan oshmasligi lozim.   
Ushbu qoidalar bajarilishini ta’minlash radiatsion gigiyena sohasi-
dagi me’yoriy hujjatlar talablarini bajarishga asoslanadi. O‘zbekiston   
Respublikasidagi  radiatsion gigiyena sohasida foydalaniladigan me’yo-
riy hujjatlar ro‘yxati 9.1.1-jadvalda ifodalangan. San Q va 
M №019- 06 
 

---

297 
 
9.1.1-jadval