F. D. Xodjaboyev Navoiy davlat pedagogika instituti «Informatika va o‘qitish metodikasi»

Kursorni boshqarish klavishalari klaviatura panelining o‘ng qismida joylashgan. Ishlash qulay bo‘lishi uchun ular takrorlangan va uchta guruhdan tashkil topgan:
— raqamli klaviatura;
— matnni ekranda ko‘rib chiqish va uni tahrirlash klavishalari;

• 
  kursorni boshqarish klavishalari.
  

Kichik raqamli klaviatura klavishalari ikki holatda ishlatilishi mumkin:

• 
  kursorni boshqarish holati;
  
• 
  raqamlar, matematik amallar belgilari va nuqtani kiritish holati.
  

Holatni tanlash Num Lock (Number Lock — raqamni qayd qilish) va Shift klavishalari yor­damida amalga oshiriladi. Num Lock raqamlarni kiritish holatda mustahkamlaydi, Shift esa, u bosilib turgunga qadar, klaviatura holatini qarama — qarshisiga o‘zgartiradi. Raqamlar, matematik belgilar va nuqtani kiritish holatida klavisha panelining yuqorigi o‘ng qismidagi Num Lock qayd qilish lampasi yorishadi.
Kursorni boshqarish (klaviaturadan boshqariladigan kursor maxsus belgicha bo‘lib, u ekranda holatni ko‘rsatadi va bu holatda ekranga navbatdagi chiqarilayotgan belgi aks ettiriladi) holatida klavishalarning vazifasi kursurni kerakli joyga o‘rnatishdan iborat.
Maxsus boshqaruvchi klavishlar alfbosi-raqamli klavishalar guruhi atrofida joylashgan
F1-F12 funksional klavishalari klaviaturaning yuqori qismida joy­lashgan. Bu klavishalar turli xil maxsus ishlar uchun mo‘ljallangan. Ular dasturlashtiriladi va har bir dastur mahsuloti uchun o‘zining vazifasiga ega bo‘ladi.
Ekzotik klaviaturalardan quyidagilarni ta’kidlab o‘tish kerak:

• 
  simsiz klaviatura, u xona bo‘yicha erkin harakatlanish va kompyuterda istalgan qulay joyda, hatto divanda yotgan holda ishlash imkonini beradi;
  
• 
  egiluvchan rezinali klaviatura, chiroyli turli xil rangli - u shovqinsiz, ishonchli (turli xil mexanik va kimyoviy ta’sirlarga muvaffaqiyatli qarshilik ko‘rsatadi), shunchalik ingichkaki, uni silindr shaklida o‘rash mumkin;
  
• 
  telekommunikatsiya tizimlar elementlari bor bo‘lgan ko‘p funksionalli klaviaturalar va boshqalar.
  

Monitor (Videoterminal) — videomonitordan (displeydan) va videonazoratchidan (videoadapterdan) tashkil topgan. Videonazoratchilar SHK ning tizimli blokini tarkibiga kiradi (bosh platani raz’yomiga o‘rnatiladigan videokartada joylashgan), videomonitorlar esa bular SHK. ning tashqi qurilmalaridir.