Eynshteyn masalasi

Misol.“Eynshteyn masalasi”
A.Eynshteyn bu masalani o‘tgan asrda o‘rtaga tashlagan va yer aholisining 98 foizi uni aqlan hal qila olmaydi, deb hisoblagan. Siz sayyoradagi 2% eng aqlli odamlardan birimisiz?
1. Har biri turli rangdagi (oq, ko'k, sariq, qizil, yashil) 5 ta uy bor.
2. Har bir uyda turli millatga mansub bir kishi yashaydi (daniyalik, ingliz, nemis, norveg va shved).
3. Har bir ijarachi faqat bitta ichimlik (suv, sut, choy, kofe, pivo) ichadi, bir markadagi sigaret chekadi (Dunhill, Marlboro, Pall Mall, Rothmans, Winfield) va ma'lum bir hayvon (mushuk, it, qush, ot, baliq) saqlaydi.
4. Hech kim o’zaro bir xil ichimliklar ichmaydi, bir xil sigaret chekmaydi yoki bir xil hayvonni saqlamaydi.
Savol: Baliq kimga tegishli?
Bizdagi mavjud ma’lumotlar:

• 
  Ingliz qizil uyda yashaydi
  
• 
  Shved it saqlaydi
  
• 
  Daniyalik choy ichmoqda
  
• 
  Yashil uy oq uyning chap tomonida (bu uylar bir- birining yonida joylashgan deb hisoblang - aks holda masalada ikkita echimi bo’ladi)
  
• 
  Yashil uy ijarachisi qahva ichmoqda
  
• 
  Pall Mall-da chekayotgan odam qushni ushlab turibdi
  
• 
  O'rtadagi uyning ijarachisi sut ichmoqda
  
• 
  Sariq uyning ijarachisi Dunhill chekadi
  
• 
  Norvegiyalik birinchi uyda yashaydi
  
• 
  Marlboro chekuvchisi mushukni saqlaydigan odamning yonida yashaydi
  
• 
  Otni saqlaydigan odam Dunhill chekayotgan odamning yonida yashaydi
  
• 
  Winfield sigaret chekuvchi pivo ichmoqda
  
• 
  Norvegiyalik ko'k uyning yonida yashaydi
  
• 
  Nemis Rothmans chekadi
  
• 
  Marlboro chekuvchisi suv ichuvchi bilan qo'shni yashaydi
  

Masalaning echimi
Ushbu muammoni hal qilish uchun quyidagi jadvalni tuzish tavsiya etiladi:

Uy raqami	1	2	3	4	5
Rang
Ichimlik
Hayvon
Sigaretalar
Millati

Endi biz uni mavjud faktlar bilan to'ldiramiz. Masalaning shartiga ko'ra, biz quyidagi faktlar bilamiz:

Uy raqami	1	2	3	4	5
Rang	Sariq	Moviy	Qizil	Yashil	Oq
Ichimlik				Kofe
Hayvon
Sigaretalar
Millati	Norveg

Fikr yuritsak Norvegiyalik birinchi uyda, ingliz esa qizil uyda yashaydi demak biz 3- uyning qizil ekanligini taxmin qilishimiz mumkin, shuning uchun norvegiyalik sariq uyda yashaydi. Keyin yana masalaning shartiga qayetsak va unga mos ravishda ma’lum ichimliklar va sigaret markalarini tartibga keltiraylik. Shundan so'ng, biz yana millati va boshqalar haqida taxmin qilamiz. Natijada biz quyidagi jadvalni olamiz:

Uy raqami	1	2	3	4	5
Rang	Sariq	Moviy	Qizil	Yashil	Oq
Ichimlik	Suv	Choy	Sut	Qahva	Pivo
Hayvon	Mushuk	Ot	Qush	Baliq	It
Sigaretalar	Dunhill	Marlboro	Pall Mall	Rothmans	Winfield
Millati	Norvegiyalik	Daniyalik	Ingliz	Nemis	Shved

Javob: Nemis baliqni ushlab turibdi.