Expert tizimlari va ularning dasturiy ta’minoti Ekspert tizimlardan foydalanish va ularni yaratish

Ekspert tizimlardan foydalanish 
Hatto, hozirda katta EHM da ham, kichik EHM da ham  yaxshi ishlaydigan 
ekspert tizimlar, odam ekspertga nisbatan ma'lum chegaralanishga ega. 
1.  Ko'pchilik  ET  foydalanuvchi  tomonidan  ishlatishga  yaroqli  emas.  Agar 
siz  bu  tizimlar  bilan  avvaldan  ishlamagan  bo'lsangiz,  unda
  siz  katta 
qiyinchiliklarga  duch  kelishingiz  mumkin.  Ko'pchilik  tizimlar  faqatgina  bilimlar 
bazasidan yaratuvchi ekspertlar tomonidan foydalanishlari mumkin. 
2. 
Odatda  bu  tizimlarda  qo'llaniladigan  savol-javob  rejimi,  yechimni 

olishni qiyinlashtiradi. Masalan, MYCIN tizimidan foydalanmagan vrach, tizimdan 

foydalanganga  nisbatan  yechimga  tezroq  ega  bo'lishi  mumkin  (ko'pgina  hollarda 
shunday bo'ladi). 
3. 

Ekspertiza seansidan keyin tizimni ishlata bilish darajasi o'zgarmaydi. 

4. 

Ekspertlardan 

olingan 

bilimlarni 

mashinada 
effektiv 
holda 

ishlatadigan ko'rinishga keitirish haligacha muammoligicha qolmoqda. 

5. 

ET  larni  o'qitish  mumkin  emas,  ular  ongli  fikrlay  olmaydi.  Uy 

mushugi  maxsus  o'rgatmasdan  ham  oddiy  vazifalarni  bajarishi  mumkin,  yosh 
bolaning  idishdagi  suvni  ustiga  ongli  holda  to'ka  olmasligi  tabiiy  holdir,  lekin 

Komp’yuter    klaviaturasiga  kofeni  to'ka  boshlasangiz,  uning  klaviaturani  tortib 

olishga «aqli» yetmasligi aniqdir. 

 
6. 

ET  larni  katta  predmet  sohada  qo'llab  bo'lmaydi.  Ulardan 
foydalanishda ekspert bir necha minut yoki bir necha soatda yechimni bera olishi 
mumkin bo'lgan kichik predmet sohalar bilan chegaralangan. 
7. 

Ekspertlar  bo'lmagan  soha  (masalan,  astrologiya)  da  ET  lardan 

foydalanib bo'lmaydi. 
8. 
ET  larni  faqat  kognitiv  masalalarni  yechish  uchun  jalb  qili
sh 

maqsadga  muvofiq.  Tennis,  velosiped  poygasi  ET  uchun  predmet  soha  bo'la 

olmaydi, lekin bu tizimlarni futbol komandalarini tahrirlashda ishlatish mumkin. 
9. 
Agar  natijaning  formal  usullari  yoki  shu  masalaga  o'xshash  masala 

bo'lmasa, inson-ekspert yechimni topish uchun masalaga ongli yondashadi. 

10. 

Yechim  ming  xil  hodisa  va  vaqt  o'tishi  bilan  o'zgarib  turadigan 

o'zgaruvchilarga  bogiiq  bo'lsa,  bilimlarga  asoslangan  tizimlar  to'liq  tahlil  uchun 
yaroqsiz  ekanligi  kelib  chiqadi. Bunday  hollarda oddiy  tilda
gi ma'lumotlar bazasi 
interfeysini ishlatgan ma'quldir.