Etika va estetika

Yotoqxona
uchun shinam, shovqin-surondan xoli, bahavo xona ajratiladi. 
Yotoqxonada ko‘rpalar, ko‘rpachalar alohida, sandiq va quti ustiga did bilan 
yig‘ib, oq choyshablarga o‘rab qo‘yiladi. Ota-ona uchun alohida, o‘g‘il bolalar va 
qiz bolalar uchun alohida-alohida yotoqxonalar bo‘lishi lozim. U yerda shkaf 
javoni bo‘lishi zarur. Har bir kishiga yuvib almashtirish uchun ikkitadan choyshab 
va yostiq g‘iloflari bo‘lgani yaxshi. Yotoqxonaga ortiqcha narsalar, devorlarga 
osilgan gilamlar, televizor, muzlatgich kabilar qo‘yilmaydi. 
Oshxona:
O‘zbek xalqida xonadonga sovchi yoki mehmon kelsa, avvalo, 
oshxonaga e’tibor beradi. Oshxona yorug‘, shinam, shamollatish oson va qo‘shni 
xonalarga yaqin bo‘lishi lozim. Oshxona kuniga bir marta tozalanib, yuvib, 
shamollatib turiladi. U yerda sabzavot va meva po‘choqlari uchun va suyak, ovqat 
qoldiqlari uchun alohida chelak bo‘lishi lozim, idishlar yuvilgach, qaynoq suvda 
chayiladi. Sanchqi va qoshiqlar artiladi. Sovitgichda esa sariyog‘, go‘sht, sut, 
taomlar, ho‘l mevalar og‘zi yopiq holda saqlanadi.Farosatli bo‘lish bunda muhim. 
Singan, cheti uchgan idishlarda choy yoki taom keltirilmaydi. 
Er

xotinlar 
Oila a’zolari bir-birining qiziqishiga halaqit berishi, erkinliklarini 
bo‘g‘ishi, tanqid qilishi, yoki ovozini ko‘tarishi, o‘zining salbiy munosabatini 
bildirishi, eng zarur paytda magnitofon ovozini baland qilib, asabga tegishi yaxshi 
emas. Oila a’zolarining har biri tartibga amal qilishi lozim. Kirganda tashqi eshikni 
yopib, oyog‘ini artishi, chiroyli salomlashishi va xayrlashishi lozim. 
Xat yozishlar doimo sir saqlanishi, kattalar bolalarning xatlarini 
so‘ramasdan yoki aytmasdan ochishlari yaxshi emas. Bu ularning ota-onalariga 
nisbatan bo‘lgan ishonchini so‘ndiradi. Er-xotinlar bir-birining sirlari bilan 
qiziqish, xatlari va narsalarini titish, ayb topishga intilish, tekshirish yaramaydi. Bu 
vaziyatni yengillashtirmaydi, aksincha, og‘irlashtiradi. Qaynona-qaynota ham 
yoshlarning sirlari bilan qiziqishi, ular berkitgan ma’lumotlarni bilishga intilishi 
noo‘rindir. Ular nafaqat farzand, balki shaxs ekanliklarini ham yoddan 
chiqarmasliklari lozim. Bu ularning shaxsiyatiga tegadi. 
Bir-birining xonasiga kirishdan oldin eshikni taqqillatish shartmi? Bu 
borada har bir oilaning o‘ziga yarasha qoidalari bor. Har holda ertalab yoki 
kechqurun xonaga kirganda taqqillatmoq kerak. Bizda qaynota nafaqat yotoqxona, 
balki kelin uchun ajratilgan ikki xonaga ham odob yuzasidan kirmaydi. Qaynonalar 
kiraveradilar. (Ayol ayolga sirdosh sifatida). Ba’zida esa kelinlar hatto 
qaynonalaridan ham uyalishadi (o‘g‘illarining ayoli sifatida). Qadimda esa 
qaynona tugul ona ham bunday vaziyatlarda hayo pardasi ortidan ish ko‘rar edi. 
Qizning ota-onasi esa, umuman, kuyovning uyiga qadam bosmaslikka harakat 
qilardilar. Har holda-ota. Bu begonalikdan emas, balki odob yuzasidan qilinar edi. 
Dasturxon atrofida o‘tirganda “yoqimli ishtaha” deyish shart emas. Ammo 
taom uchun minnatdorchilik bildirish lozim. 

---

118 
Er-xotinlik mulozamati – bu san’at. Hozirda ko‘pchilik agar er ayoliga 
tavozeli bo‘lsa, oilada ayol hukmron ekan degan noto‘g‘ri fikrga keladilar. Ayol 
erini sevsa, hurmat qilsa – unga buni o‘rgatishning keragi yo‘q.