|
20 Рақобатнинг ғирром усулларини шарҳлаб беринг.
Рақобат – бозор иқтисодиёти иштирокчиларининг ўз манфаатларини юзага чиқариш учун бир-бири билан кураш, уларнинг ўзаро беллашувидир. Raqobat, unda ishtirok etuvchilar soni, mavqeyi, iqtisodiyotga ta’siri, kurash usullariga binoan turlanadi. Avval g’irrom raqobatga qisqacha tarif berib o’tsak, g’irrom raqobat - bu raqobatlashishning noan’anaviy jamiyat tomonidan e’tirof etilmagan , ijtimoiy axloq qoidalari doirasidan chetga chiquvchi, noiqtisodiy ( jismoniy kuch ishlatish, majburlash, raqibning oro’siga putr yetkazish va h.k) usullar orqali qilingan raqobatdir. Shuningdek, g’irrom raqobatda banklarni, moddiy taminotchilarini kredit va materillar yetkazib berishdan voz kechishga majburlash, mutaxassislarni og’dirib olish, va narxni keskin ravishda pasaytirish va turli yo’llar bilan raqobatchisining imkoniyatini cheklashga harakat qilinadi. Masalan, aytaylik bir telefonni sotiladigan o’rtacha bahosi 100 dollar bolgan holda, raqiblarini qasddan sindirishga urinish yoki, xaridorlarni o’z tomoniga ogdirish uchun uning narxini 10 dollardan belgilagan holda sotiladi. Yoki yana bir misol ebola virusi va kakaoni olaylik, ya’ni kakao virusni tashiyapti degan holda, afrika davlatlaridagi kakao yetishtiruvchi mamlakatlarga nisbatan g’irrom usulda ulardan kakao sotib oluvchi davlatlarni yoqqa chiqarish. G'irrom raqobatga yo‘l berilganda o‘zga tovar belgisidan ruxsat- siz foydalaniladi. Masalan, Germaniyaning mashhur «BOSH» firmasi nomini Xitoy tovarlariga qo'yib sotiladi, chunki bu firma tovarining sifati kafolatlangan, xaridor bunga ishonadi.
21Сиз рaқoбaтнинг нaрxгa aсoслaнмaгaн усуллaри ҳaқидa нимaлaрни билaсиз? Жавобингизни мисоллар ёрдамида асосланг.
Narxga asoslanmagan holdagi raqobatda asosiy rol narxga bogliq bolmaydi. Bunday raqobatda quyidagi usullardan foydaniladi: 1. Tovar va xizmatlar sifatini oshirish 2. Har xil servis xizmatlar korsatish 3. Ishlab chiqaruvchi firmaning obro’sidan foydalanish 4. Reklama 5. Tovar belgilar va fabrika muhrlaridan foydalanish. Masalan, xarid qilingan tovarni malum bir manzilga yetkazib berish, yoki eski narx bahosi b.n kitob yoki daftarlarni qattiq muqovalarda bosib va ishlab chiqarish. 1 Sifat bilan raqobatlashuv. Bu usul bozorga sifati yuqori, binobarin xaridor uchun nafliligi katta tovarlarni chiqarishni bildiradi,shunday yo‘l bilan raqibga qarshi turiladi. Bu usul sifatli tovarlarbozorida qo‘llaniladi, bunday bozor boy mamlakatlarga xos bo‘ladi. Sifat bilan raqobatlashuv. Bu usul bozorga sifati yuqori, bi- nobarin xaridor uchun nafliligi katta tovarlarni chiqarishni bildiradi, shunday yo'l bilan raqibga qarshi turiladi. Bu usul sifatli tovarlar bozorida qo'llaniladi, bunday bozor boy mamlakatlarga xos bo'ladi. Chunki bu yerda aholi daromadi yuqori bo'lib, uning qimmat bo'lsada, sifatli tovarlar xarid qilishga puli yetadi. Sifat bilan raqobatlashuvni yirik kompaniyalar qo'llaydi, chunki ularni tovar sifatini oshirish bilan bog'liq ishlarga puli yetarli bo'ladi. Kichik
firmalar buning uddasidan chiqa olmaganidan narx bilan raqobatlashuvdan qanoat hosil qiladi lar.
2 Qo‘shimcha servis (xizmat) ko‘rsatish bilan raqobatlashuv. Buusul qo‘llanilganda xaridorga u sotib olgan tovar yuzasidan bepulyoki imtiyozli xizmat ko‘rsatiladi. Bu usul odatda uzoq muddatxizmat qiluvchi tovarlar bozorida qo`llaniladi.3 Reklama vositasida raqobatlashuv. Firmalar o‘z tovarlariga xaridore’tiborini jalb etish uchun ularni reklama vositasida ko‘z-ko‘zqiladilar, o‘z tovarining afzalliklarini xaridorga yetkazadilar.Ularreklama uchun pulni ayamaydilar. Chunki bu raqobatda yengibchiqish imkonini beradi. Reklama g‘oyat qimmat bo‘lganidan undanraqobat kurashida yirik firmalar samarali foydalana oladilar. Sifat bilan raqobatlashuv. Bu usul bozorga sifati yuqori, bi- nobarin xaridor uchun nafliligi katta tovarlarni chiqarishni bildiradi, shunday yo'l bilan raqibga qarshi turiladi. Bu usul sifatli tovarlar bozorida qo'llaniladi, bunday bozor boy mamlakatlarga xos bo'ladi. Chunki bu yerda aholi daromadi yuqori bo'lib, uning qimmat bo'lsada, sifatli tovarlar xarid qilishga puli yetadi. Sifat bilan raqobatlashuvni yirik kompaniyalar qo'llaydi, chunki ularni tovar sifatini oshirish bilan bog'liq ishlarga puli yetarli bo'ladi. Kichik
firmalar buning uddasidan chiqa olmaganidan narx bilan raqobat - lashuvdan qanoat hosil qiladi lar.
Do'stlaringiz bilan baham: |
