Ет-498 гуруҳ битирувчиси Жумабоев С.Ҳ. нинг Оралиқ тортувчи нимстанцияни электр таъминотини лойихалаштириш

1.6. Юқори кучланишли ўзгарувчан ток ўчиргичлари
Станция ва нимстанцияларда қўлланадиган электр жиҳозлари ва қурилмалари орасида асосий аппарат–бу ўчиргич (выключатель) бўлиб, унинг ишидан электр таъминотининг узлуксизлиги ва пухталиги тўла боғлиқ бўлиб қолади.
Юқори кучланишли ўчиргичлар ўзгарувчан ток занжирларининг фойдаланиш шароитидаги хар хил режимларда коммутациялаш учун, яъни номинал қисқа туташиш, салт ишлаш токларини, шунингдек конденсатор батареялари, узун тармоқ токларини улаш, ўчириш каби вазифаларини бажариш учун хизмат қилади. Ўчиргичнинг иш жараёни энг оғир шароитлар яьни қисқа туташув токларини улаш ва узиш даврига тўғри келади.
1.6.1. Ўчиргичларга қўйиладиган талаблар
Юқори кучланишли ўчиргичларга қуйидаги талаблар қўйилади:
- ишлаш пухталиги;
- атроф муҳит учун хавфсизлик;
- ҳаракат–ишлаш тезлиги;
- ўлчамлар ва вазнининг кичиклиги;
- тортувчи ва контакт назоратининг енгиллиги;
- фойдаланишда шовқин-сурон бўлмаслиги;
- портлаш ва ёнғин хавфсизлиги;
- транспорт орқали ҳаракатланиши қулайлиги;
- нисбатан юқори бўлмаган тан нархи.
Сўнги пайтда ишлаб чиқарилаётган ўчиргичлар бу талабларга тўла жавоб берадилар. Ўчиргичлар яратишда замонавий илмий-технологик ва лойиҳа ишлари олиб бориш давом этмоқда.
1.6.2. Ўчиргичлар таснифи.
Ўчиргичлар таснифи қуйидаги белгилар орқали тузилади: ўрнатиладиган жойга қараб: очиқ ҳавода ўрнатилган; ички биноларда ўрнатилган; тақсимлаш қурилмалар металл ўрамида иморат ичида ўрнатилган; очиқ ҳавода - чодир, пеш айвон, кузов, прицеп ва бошқаларда ўрнатилган.
Ўчиргич электр ёйни сўндирувчи муҳитга қараб: мойли, ҳаволи, элегазли, электромагнитли ва вакуумли турларга фарқланади.
Ўчиргичлар қутблар орасидаги алоқа тузилишига қараб: бир қутбли ва уч қутбли - учта қутб умумий ғилофда ёки учта қутб учта алоҳида ғилофларда жойлашадиган бўлади.
Ўчиргичлар юритмаларига қараб: алоҳида юритмали, яъни ўчиргич механик қисми билан узвий боғланган ва ўрнатилган юритмали, бунда юритма ўчиргичнинг ажралмас қисми ҳисобланади.