Eshniyazova O. T

3

.3.1 Oddiy darajadagi sifatdoshlar

Boshlang’ich sinf o’qish kitoblarida sifatdoshlarning oddiy daraja shakliga
misollarni quyidagicha tahlil qildik:

Hayratlanarlisi shundaki, u yerda na guvillagan, na g’uvillagan tovush
eshitiladi.

“4-sinf O’qish kitobi”, 7- bet.

Bu misolda guvillagan va g’uvillagan so’zlari sifatdoshning oddiy daraja
shakli bo’lib, hech qanday qo’shimchani olmagan, faqat nol ko’rsatgichda
ifodalangan.

3

.3.2 Qiyosiy darajadagi sifatdoshlar

3

.3.3 Orttirma darajadagi sifatdoshlar

Oq olma, ko’ksulton rosa pishgan ekan, yeb turgan edik, birdan

allaqanday hayvonning qichqirgani eshitildi.

“4-sinf O’qish kitobi”, 257- bet.

Bu misolda rosa pishgan so’zi sifatdoshlarning orttirma daraja shakli bo’lib,
oddiy daraja shaklidagi sifatdoshdan oldin maxsus so’z: rosa so’zi kelishi bilan
ifodalangan.

Boshlang’ich sinf o’qish kitoblarida oddiy daraja shakliga ko’proq misollar

berilgan. Qiyosiy daraja shakliga esa har bir sinfda kamroq misollar berilgan
ekan.

Orttirma daraja shakliga ham topilgan misollar oddiy darajaga qaraganda
kamroq, qiyosiy daraja shakliga qaraganda esa ko’proq misollar berilgan.
Demak, yuqorida keltirilgan ma’lumotlar va boshlang’ich sinf o’qish
kitoblarida sifatdoshlarning qisman daraja ko’rsatishiga misollar topilganligi
uchun hozirgi o’zbek tilida so’z turkumi kabi fe’l shakli bo’lmish sifatdosh ham
qisman daraja ko’rsatishi haqidagi fikrlarimni misollar orqali isbotlashga harakat
qildim.