Ёшлик даврларининг морфологик ва физиологик хусусиятлари

Qismini kallasi tashkil etadi.

Ўсмирлик даври Yosh kattalashagan sari kallaning o‘sishi sekinlashadi, oyoq-

qo‘llarning o‘sishi esa kuchayadi.

Етуклик даври Jinsiy etilish davrining boshlanishiga qadar tana

proporsiyalarida farq bo‘lmaydi va ular rubertat davrida yuzaga chiqadi.

Кексалик даври Bunda barcha a’zolar va to‘qimalarning rivojlanishi ularning funksional jihatdan takomillashuvi bilan bir vaqtda sodir bo‘ladi. Uzluksiz rivojlanish qarilik chog‘ida ham

kuzatiladi va involyusion tavsifga ega.

Қарилик даври . Qarilik chog‘ida organizmda sodir bo‘ladigan

o‘zgarishlar juda murakkab va ushbu muammo buyuk allomalarni juda qadimdan o‘ziga

jalb qilganligiga qaramasdan hali etarlicha o‘rganilgani yo‘q.

Ўсиб келаётган организмни тугри тарбиялаш учун бола организмини ўсиш ва ривожланиш каби асосий хусусиятларини билиш зарур. Ўсиш ва ривожланиш барча тирик организмлар каби, одам организмига хос хусусиятдир. Организмнинг хар томонлама ўсиш ва ривожланиши унинг пайдо бўлган кунидан бошланади. Бу икки процесс мураккаб жараён хисобланиб, бир бутун ва бир—бирига боғлангандир

Ўзбекистонда ёш физиологияси ва гигиенаси фанининг қисқача ривожланиш тарихи

Ўзбекистонда ёш физиологияси ва гигиенаси фанининг қисқача ривожланиш тарихи

• Ёш физиологияси ва гигиенаси фанини урганар эканмиз, бу фаннинг умуман тиббиёт фанининг ривожига улкан хисса қўшган ватаидошларимизни эслашимиз лозим. X асрнинг иккинчи ярмида Абу Бакр ибн Ахавай Бухорийнинг "Хидоят" (тиббиётни урганувчиларга кулланма) китобида одам ва болада учрайдиган кўпгина касалликлар ва уларни даволашда қўлланиладиган дорилар хакида маълумотлар берилган. Уша даврларда Абу Мансур Бухорийнинг "Оддий дорилар ҳақида катта туплам", Абу Сахл Масих Журжонийнинг юз бобли "Ал-кимё" китобида тиббиётни урганишда дарслик сифатида кенг кулланилган.

• Ўсиш деганда тана хужайраларидаги кўпайиши натижасида тирик организм улчамларининг ортиши, яъни буйнинг чўзилиши, оғирликнинг ортиши тушунилади. Бола маълум ёшгача тухтовсиз, аммо ўсиш даврида айрим тана кисмларининг номуносиб ўсиши (бош, оёк, ва кул суяклари, кукрак кафаси ва корин бўшлиги ва ички органлари) ва турли ёшда хар хил жадалликда бўлиши мумкин, шунга карамасдан барча тукима ва хужайраларда яъни органларда ўсиш бир вактда аёлларда уртача 17-18 ёшгача, йигитларда 19-20 ёшгача тугалланади.

• Одам организми пайдо бўлганидан то вафот этгунга кадар кетма—кет келадиган морфологик, биохимик ва физиологик узгаришларга учрайди. Бу узгаришлар ўсиш ва ривожланиш боскичларини юзага келтирувчи ирсий факторларга богланган. Бирок, бу ирсии факторларни юзага чикишида, ёш хусусиятларини шаклланишида таълим